• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

شرایط خصوصی اشکال

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



شرایط خصوصی اشکال، یکی از اصطلاحات به‌کار رفته در علم منطق بوده و به‌معنای شرایط اختصاصیِ انتاج در هر یک از اشکال اربعه قیاس اقترانی است.



اشکال اربعه قیاس اقترانی به لحاظ اینکه مقدمات آنها حملیه باشد یا شرطیه، به اقترانی حملی و شرطی منقسم می‌شود. و به لحاظ اینکه مقدمات آنها از قضایای مطلقه باشد یا موجّهه، به اَشکال مطلقات و مختلطات منقسم می‌شود. انتاج اَشکال اربعه مشروط به شرایطی است که برخی از آنها میان همه اَشکال مشترک است که از آنها تحت عنوان «شرایط عمومی اشکال» یاد می‌شود، و برخی دیگر، شرایط اختصاصی است که برای هر شکل متفاوت از شکل دیگر است. شرایط خصوصی هر یک از اشکال چهارگانه به حسب کمّ، کیف و جهت، ذیل شرایط انتاج هر شکل آمده است. از سوی دیگر، این شرایط به لحاظ کمّ، کیف و جهت، به شرایط کمّی، کیفی و جهتی تقسیم می‌شود. شرایط جهتی به اَشکال مختلطات اختصاص دارد که قضایای تشکیل‌دهنده قیاس در آن اَشکال، از نوع قضایای موجّهه است، و اما شرایط کمّی و کیفی، بین اَشکال مختلطات و مطلقات مشترک است.
[۲] فرصت شیرازی، میرزا محمد، اشکال ‌المیزان، ص۱۱۳-۱۲۱.
[۳] ابوالحسن سالاری، بهمنیار بن مرزبان، التحصیل، ص۱۱۳-۱۲۸.
[۵] تفتازانی، عبدالله بن شهاب‌الدين، الحاشیة علی تهذیب المنطق، ص۸۹-۱۰۱.
[۷] قطب‌الدین رازی، محمد بن‌ محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه، ص۱۴۲-۱۵۹.
[۸] مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۲۸۵-۲۹۶.
[۹] خوانساری، محمد، منطق صوری، ص۱۵۳-۱۶۶.
[۱۰] گرامی، محمدعلی، منطق مقارن، ص۱۴۹-۱۵۴.



در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است:

• گرامی، محمدعلی، منطق مقارن.
• خوانساری، محمد، منطق صوری.
• فرصت شیرازی، میرزا محمد، اشکال‌ المیزان.
• مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد.
• ابوالحسن سالاری، بهمنیار بن مرزبان، التحصیل.
مظفر، محمدرضا، المنطق.    
• تفتازانی، عبدالله بن شهاب‌الدين، الحاشیة علی تهذیب المنطق.
حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید.    
• قطب‌الدین رازی، محمد بن‌ محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه.
خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس.    
مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه.    


۱. خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس، ص۱۹۳-۲۴۸.    
۲. فرصت شیرازی، میرزا محمد، اشکال ‌المیزان، ص۱۱۳-۱۲۱.
۳. ابوالحسن سالاری، بهمنیار بن مرزبان، التحصیل، ص۱۱۳-۱۲۸.
۴. علامه حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید، ص۱۰۶-۱۴۲.    
۵. تفتازانی، عبدالله بن شهاب‌الدين، الحاشیة علی تهذیب المنطق، ص۸۹-۱۰۱.
۶. مظفر، محمدرضا، المنطق، ص۲۴۷.    
۷. قطب‌الدین رازی، محمد بن‌ محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه، ص۱۴۲-۱۵۹.
۸. مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۲۸۵-۲۹۶.
۹. خوانساری، محمد، منطق صوری، ص۱۵۳-۱۶۶.
۱۰. گرامی، محمدعلی، منطق مقارن، ص۱۴۹-۱۵۴.
۱۱. مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه، ص۴۱۶.    



پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «شرایط خصوصی اشکال»، تاریخ بازیابی۱۳۹۶/۱/۲۱.    



جعبه ابزار