• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

شرح الملوکی فی التصریف (کتاب)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



«شرح الملوکی فی التصریف»، اثر ابوالبقاء موفق‌الدین یعیش بن علی بن یعیش اسدی است.



«شرح الملوکی فی التصریف»، اثر ابوالبقاء موفق‌الدین یعیش بن علی بن یعیش اسدی، معروف به ابن یعیش (۵۵۳- ۶۴۳ ق) که آن را «شرح التصریف الملوکی» و «شرح الملوکی» نیز می‌گویند، شرحی است بر «التصریف الملوکی» ابن جنی
[۱] دائرة المعارف بزرگ اسلامی (چاپ دوم)، بجنوردی، سید کاظم و همکاران (۱۳۷۷)، تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، ج ۵، ص ۱۴۴، نوشته: مریم صادقی.


از کتاب ابن جنی، تحت عناوین دیگری نیز یاد شده است که عبارتند از: «مختصر التصریف»، «مختصر التصریف الملوکی»، «مقدمات أبواب التصریف» و «جمل أصول التصریف».
[۲] شرح الملوکی فی التصریف، ابوالبقاء موفق‌الدین یعیش بن علی بن یعیش اسدی، مقدمه محقق، ص۶.


ابن یعیش در این اثر، ضمن نشان دادن اهمیت علم تصریف و مکانت و جایگاه کتاب ابن جنی، به توضیح و تفسیر آن پرداخته که بارزترین مشخصه شرح او، موجز و جامع بودن آن است.
[۳] شرح الملوکی فی التصریف، ابوالبقاء موفق‌الدین یعیش بن علی بن یعیش اسدی، مقدمه محقق، ص۷.



ترتیب مطالب و عناوین کتاب، همانند کتاب ابن جنی می‌باشد، با این تفاوت که ابن یعیش، برای سهولت یادگیری و کمک به خواننده، اقدام به افزودن کلمات و عباراتی نموده است.
[۴] شرح الملوکی فی التصریف، ابوالبقاء موفق‌الدین یعیش بن علی بن یعیش اسدی، مقدمه محقق، ص۱۲.



از جمله مباحثی که در این کتاب، مطرح گردیده، می‌توان به امور زیر اشاره نمود: معنی تصریف؛ صحیح؛ مضاعف؛ معتل و انواع آن؛ تصریف اسم؛ لفظ و معنی؛ اقسام تصریف؛ میزان صرفی؛ بدل و... .

این اثر با تحقیق دکتر فخرالدین قباوه عرضه گردیده و برای اولین بار در سال ۱۳۹۳ ق، منتشر شده است.

با توجه به آراء ابن یعیش در این کتاب، برخی وی را از پیروان مکتب نحوی بغداد دانسته‌اند.
[۵] دائرة المعارف بزرگ اسلامی (چاپ دوم)، بجنوردی، سید کاظم و همکاران (۱۳۷۷)، تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، ج ۵، ص ۱۴۴، نوشته: مریم صادقی.



متأسفانه کتاب، فاقد هرگونه فهرست‌بندی می‌باشد، اما از پاورقی‌های ارزشمندی برخوردار است که در آن‌ها، علاوه بر ذکر منابع و اشاره به اختلاف نسخ، توضیحات کامل و مفیدی پیرامون برخی از کلمات و عبارات متن، که نیازی به تشریح و توضیح داشته، داده شده است.



۱. دائرة المعارف بزرگ اسلامی (چاپ دوم)، بجنوردی، سید کاظم و همکاران (۱۳۷۷)، تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، ج ۵، ص ۱۴۴، نوشته: مریم صادقی.
۲. شرح الملوکی فی التصریف، ابوالبقاء موفق‌الدین یعیش بن علی بن یعیش اسدی، مقدمه محقق، ص۶.
۳. شرح الملوکی فی التصریف، ابوالبقاء موفق‌الدین یعیش بن علی بن یعیش اسدی، مقدمه محقق، ص۷.
۴. شرح الملوکی فی التصریف، ابوالبقاء موفق‌الدین یعیش بن علی بن یعیش اسدی، مقدمه محقق، ص۱۲.
۵. دائرة المعارف بزرگ اسلامی (چاپ دوم)، بجنوردی، سید کاظم و همکاران (۱۳۷۷)، تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، ج ۵، ص ۱۴۴، نوشته: مریم صادقی.



نرم‌افزار ادبيات عرب، مرکز تحقيقات کامپيوتری علوم اسلامی.



جعبه ابزار