• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

شریعت (قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مقالات مرتبط: شریعت.

از عناوین و موضوعات مطرح شده در آیات قرآن، «شریعت» است.



شريعت، اسم مصدر به معناى راه پيمودنى و آشكار، و به معناى استعاره‌اى آن، روش و طريقه الهى است. شريعت، اخصّ از دين و عبارت از طريقه‌اى خاصّ براى امّتى از امّتها يا پيامبرى از پيامبران است. فرق آن با دین در اين است كه شريعت، نسخ مى‌پذيرد، ولى دين به معناى عمومى آن قابل نسخ نيست.
در اين‌ عنوان آیاتی معرفی می‌شوند که در آن‌ها از واژه‌ «شرع»، «شرعة»، «ملّة»، «منسك»، «منهاج» و بعضى آيات استفاده شده است.


درباره رابطه میان شریعت، طریقت و حقیقت و تفکیک یا عدم تفکیک آنها از یکدیگر دو دیدگاه کلی وجود دارد:
۱- هرکدام از شریعت، طریقت و حقیقت دارای محدوده‌ای خاص‌اند که با ورود به مرحله بالاتر و کامل‌تر نیازی به مراحل پیش نیست و در واقع میان این سه مغایرت حقیقی است.
۲- سه اصطلاح شریعت، طریقت و حقیقت، سه تعبیر از یک واقعیت‌اند و در نفس‌الامر و واقع با یکدیگر اختلاف ندارند.
امام ‌خمینی از میان دو دیدگاه یاد شده، دیدگاه دوم را می‌پذیرد و رابطه میان شریعت با طریقت و حقیقت را رابطه ظهور و بطون و آن را طولی می‌داند و براین‌اساس معتقد است شریعت، طریقت و حقیقت از یکدیگر جداشدنی نیستند؛ زیرا نسبت میان ظاهر و باطن نسبت مباین به مباین نیست، بلکه نسبت ‌به کمال و نقص و وحدت در کثرت و کثرت در وحدت است و تعبیر به ظاهریت و باطنیت، بهترین تعبیر برای بیان مباین نبودن ظاهر و باطن است. به ‌همین دلیل ایشان معتقد است همان گونه که از شدت اتصال و وحدت میان ظاهر و باطن، احکام هریک به دیگری سرایت می‌کند، حقایق باطنی و قلبی نیز یکی از ثمرات اعمال ظاهری است و اعمال ظاهری در شریعت، ظهور ملکات و اخلاق نفسانی و باطنی است و ازاین‌جهت اسلام بر حفظ ظاهر و صورت تاکید کرده و حتی به چگونگی نشستن و برخاستن اهمیت داده است.
امام‌ خمینی معتقد است ارتباط میان ظاهر و باطن شریعت آن ‌چنان است که بدون تمسک به‌ ظاهر شریعت به باطن آن نمی‌توان رسید و تطهیر ظاهر مقدمه تطهیر باطن است و جدا کردن این مراتب از یکدیگر و به جانب افراط و تفریط افتادن در مسئله، مانع سیر به سوی خداوند است و سالک و طالب حق باید خود را از افراط و تفریط کسانی که میان ظاهر شریعت و باطن آن جدایی قائل شده‌اند کند تا سیر الی الله برای او ممکن باشد.
[۸] خمینی، روح‌الله، دانشنامه امام خمینی، ج۶، ص۳۷۷، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۰۰.



امتحان با شریعت (قرآن)، انبیای صاحب شریعت (قرآن)، اولین شریعت (قرآن)، اهداف شریعت (قرآن)، پیشینه شریعت (قرآن)، پیوستگی شریعت‌ها (قرآن)، تعدد شریعت‌ها (قرآن)، شریعت ابراهیم (قرآن)، شریعت اسحاق (قرآن)، شریعت اسلام (قرآن)، شریعت در امت‌ها (قرآن)، شریعت عیسی (قرآن)، شریعت محمد (قرآن)، شریعت موسی (قرآن)، شریعت نوح (قرآن)، شریعت یعقوب (قرآن)، علم خدا و شریعت (قرآن)، قربانی در شریعت (قرآن)، نسخ شریعت (قرآن)، نعمت شریعت (قرآن)، نقش شریعت (قرآن)، وحدت شریعت (قرآن).


۱. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ص ۴۵۰، «شرع».    
۲. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ۵، ص ۳۵۰.    
۳. خمینی، روح‌الله، تعلیقات علی شرح الفصوص الحکم و مصباح الانس، ص۲۰۱، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، ۱۴۱۰ قمری.    
۴. خمینی، روح‌الله، شرح دعاء السحر، ص۶۲، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۶.    
۵. خمینی، روح‌الله، شرح حدیث جنود عقل و جهل، ص۳۵۸، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۲.    
۶. خمینی، روح‌الله، آداب الصلاة، ص۷۹، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.    
۷. خمینی، روح‌الله، آداب الصلاة، ص۲۹۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.    
۸. خمینی، روح‌الله، دانشنامه امام خمینی، ج۶، ص۳۷۷، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۰۰.



مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱۷، ص۲۶۰، برگرفته از مقاله «شریعت».    
دانشنامه امام خمینی    ، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی    ، ۱۴۰۰ شمسی.






جعبه ابزار