شعب (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
شِعْب (به کسر شین و سکون عین) یکی از مفردات
نهج البلاغه به معنای جمع کردن و پراکنده کردن در هر دو ضدّ به‌کار رفته است و نیز به معنی اصلاح و افساد است
حضرت علی (علیه‌السلام) درباره گمراه نشدن
اهل‌بیت (علیهم‌السلام) در فتنه‌ها و... از این واژه استفاده نموده است.
شِعْب به معنای جمع کردن و پراکنده کردن در هر دو ضدّ به‌کار رفته است و نیز به معنی اصلاح و افساد آمده است. در
اقرب الموارد گفته است «شعبه» به معنای تکّه، فرع و قسمت است. جمع آن شعب (مثل صرد) و شعاب است.
• امام (صلوات‌الله‌علیه) در یک محل در هر دو معنای ضد درباره این‌که اهل‌بیت (علیهم‌السلام) در فتنه‌ها گمراه نمی‌شوند آورده است: «
«وَ إِنَّ مَنْ أَدْرَکَهَا مِنَّا یَسْرِی فِیهَا بِسِرَاجٍ مُنِیرٍ... لِیَحُلَّ فِیهَا رِبْقاً وَ یُعْتِقَ فِیهَا رِقّاً وَ یَصْدَعَ شَعْباً وَ یَشْعَبَ صَدْعاً» هر کس از ما اهل‌بیت آن
فتنه را درک کند. در آن با چراغی پرنور حرکت می‌کند تا طنابی را باز کند و برده‌ای را آزاد نماید و جمع
ضلالت را متفرق کند و
حق متفرق را جمع نماید.» «شعب» به معنی جمع و «یشعب» به معنی متفرق می‌کند است.»
• امام (صلوات‌الله‌علیه) در
خطبه ۱۹۲ از واژه «
«تَشَعَّبُوا»»
که به معنای شعبه شعبه و قسمت قسمت شدن است استفاده نموده است.
• همچنین امام (صلوات‌الله‌علیه) در
حکمت ۳۱ چند بار از این واژه استفاده نموده است: «
«وَ الصَّبْرُ مِنْهَا عَلَی أَرْبَعِ شُعَبٍ ... وَ الْیَقِینُ مِنْهَا عَلَی أَرْبَعِ شُعَبٍ... وَ الْعَدْلُ مِنْهَا عَلَی أَرْبَعِ شُعَبٍ... وَ الْجِهَادُ مِنْهَا عَلَی أَرْبَعِ شُعَبٍ...»»؛
شعب در همه این فرازها جمع شعبه به معنی قسمت و نوع است.
این واژه دوازده بار در «نهج البلاغه» آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «شعب»، ج۲، ص۵۹۷.
