طارق (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
طارِق (به کسر راء) از
واژگان قرآن کریم به معنای کوبنده و ضارب، کسی که در وقت شب می‌آید و به ستاره صبح گفته می‌شود.
طارِق به معنای کوبنده و ضارب، کسی که در وقت شب می‌آید و به ستاره صبح گفته می‌شود.
(وَ السَّماءِ وَ الطَّارِقِ • وَ ما اَدْراکَ مَا الطَّارِقُ • النَّجْمُ الثَّاقِبُ) (
سوگند به
آسمان و كوبنده شب! • و تو چه مى‌دانى كوبنده شب چيست؟! • همان ستاره درخشان و شكافنده تاريكی‌هاست!)
طارق بنا بر معنای اوّلی به معنی کوبنده و ضارب است و نیز به کسی که در وقت شب می‌آید و هکذا به ستاره صبح گفته می‌شود. در
نهج البلاغه خطبه ۲۲۳ فرموده:
«طَارِقٌ طَرَقَنَا بِمَلْفُوفَةٍ فی وِعَائِهَا.» یعنی «شبروی در
شب نزد ما آمد با حلوائی در ظرفش.»
در اینکه مراد از طارق در آیه فوق
ستاره است شکی نیست، زیرا در ما بعد فرموده: «النَّجْمُ الثَّاقِبُ» ولی چرا به ستاره طارق گفته شده آیا از این جهت است که در شب می‌آید و ظاهر می‌شود؟ به عقیده بیشتر اهل تفسیر: بلی.
ناگفته نماند: دانشمندان نجوم عقیده دارند سحابی‌های آسمان بطور مارپیچی به هم می‌پیچند، در اثر آن ثقلی در مرکز سحابی تولید می‌شود، بالنتیجه ذرّات آن در مرکز سحابی یکدیگر را می‌کوبند، همان کوبیدن سبب اشتعال می‌شود، این اشتعال به تدریج به طرف بیرون حرکت می‌کند و ابتداء به صورت نور قرمز و ضعیف دیده می‌شود، سپس بر شدّت اشتعال افزوده و نور موّاج سفید آن آسمان را شکافته به
زمین می‌رسد و در هوا به مسیر خود ادامه می‌دهد و خلاصه تشکیل یک ستاره با سه مرحله طرق و نجم (که به معنی ظهور است) و ثقب پایان می‌یابد. این است که
قرآن بدان سه مرحله در این سه آیه اشاره فرموده است.
این مطلب شاید با آیات بعدی که درباره
معاد و قیومیّت خداست بهتر سازش داشته باشد از آنچه پیشینیان فرموده‌اند.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «طارق»، ج۴، ص۲۱۳-۲۱۲.
