• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

عیش (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





عَيْش (به فتح عین) یکی از مفردات به کار رفته در قرآن کریم به معنای زندگی است.



عَيْش: زندگی است.
راغب گفته: عيش زندگى مخصوص به حیوان است (اعم از انسان و حيوان) و آن از حيات اخصّ است، كه حيات در خدا و فرشته و حيوان بكار ميرود.


(فَهُوَ فِي‌ عِيشَةٍ راضِيَةٍ) «او در يك زندگى پسنديده‌اى است».


معاش و معيشت هر دو مصدراند، مثل‌: (وَ مَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِكْرِي فَإِنَّ لَهُ‌ مَعِيشَةً ضَنْكاً) «هر كه از ياد من اعراض كند براى اوست زندگی‌اى تنگ».
معیشت گاهى اسم است و به طعام و شراب و غيره كه وسيله زندگى‌اند گفته ميشود. عبارت قاموس چنين است: «الْمَعِيشَةُ الَّتِي‌ تَعِيشُ‌ بِهَا مِنَ الْمَطْعَمِ وَ الْمَشْرَبِ وَ مَا يَكُونُ بِهِ الْحَيَاةُ وَ مَا يُعَاشُ‌ بِهِ أَوْ فِيهِ».
در آيه‌: (نَحْنُ قَسَمْنا بَيْنَهُمْ‌ مَعِيشَتَهُمْ‌ فِي الْحَياةِ الدُّنْيا) مراد وسائل زندگى و يا استعدادهاى آدميان است كه آنها نيز وسائل زندگى‌اند. (رجوع شود به «سخر» ذيل آيه فوق)
جمع معيشت معايش است، (وَ لَقَدْ مَكَّنَّاكُمْ فِي الْأَرْضِ وَ جَعَلْنا لَكُمْ فِيها مَعايِشَ‌).
در آيه‌: (وَ جَعَلْنَا النَّهارَ مَعاشاً) معاش را مصدر گرفته و مضاف مقدّر كرده‌اند مثل «وقت معاش» و نظير آن ولى ميشود آنرا اسم زمان گرفت يعنى: «شب را لباس و زمان ستر قرار داديم كه با ظلمت خود اشياء را مى‌پوشاند و مردم را به استراحت مجبور ميكند و روز را زمان زندگى قرار داديم كه از فضل خدا روزى بجوئيد.
مثل‌: (وَ هُوَ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ اللَّيْلَ لِباساً وَ النَّوْمَ سُباتاً وَ جَعَلَ النَّهارَ نُشُوراً) در المیزان فرموده: معاش در آيه اسم زمان يا مکان است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۵، ص۸۳.    
۲. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ص۵۹۶.    
۳. طریحی نجفی، مجمع البحرین، ج۴، ص۱۴۴.    
۴. حاقّه/سوره۶۹، آیه۲۱.    
۵. قارعه/سوره۱۰۱، آیه۷.    
۶. طه/سوره۲۰، آیه۱۲۴.    
۷. فیروزآبادی، قاموس المحیط، ج۲، ص۲۸۰.    
۸. زخرف/سوره۴۳، آیه۳۲.    
۹. اعراف/سوره۷، آیه۱۰.    
۱۰. نباء/سوره۷۸، آیه۱۱.    
۱۱. علامه طباطبایی، سیدمحمدحسین، ترجمه تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۲۶۳.    
۱۲. فرقان/سوره۲۵، آیه۴۷.    
۱۳. علامه طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان، ج۲۰، ص۱۶۳.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله "عیش"، ج۵، ص۸۳.    






جعبه ابزار