• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ست‌العرب بنت محمد بخاری صالحی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



سِتُّ العرب بنت محمدبن فخرالدین بخاری صالحی ،بانو ی محدّثۀ حنبلی اهل دمشق در قرن هفتم و هشتم می باشد.



وی در حدود سال ۶۸۷ در خانواده‌ای اهل علم متولد شد.
[۱] ابوبکربن احمدبن قاضی‌شبهه، تاریخ ابن‌قاضی شبهه، ج۳، ص۲۸۸، چاپ عدنان درویش، دمشق ۱۹۹۴.
[۲] صالح یوسف معتوق، جهود المرأه فی روایه الحدیث، ج۱، ص۲۹۸، بیروت ۱۴۱۸/۱۹۹۷.
پدر و جدش از راویان حدیث بودند.
[۳] محمدبن علی ابن‌طولون، القلائد الجوهریه فی تاریخ الصالحیه، ج۲، ص۴۲۴، چاپ محمداحمد دهمان، دمشق ۱۴۰۱/۱۹۸۰.
[۴] صالح یوسف معتوق، جهود المرأه فی روایه الحدیث، ج۱، ص۲۹۸ـ۲۹۹، بیروت ۱۴۱۸/۱۹۹۷.



ست‌العرب در آغاز از جد خود و نیز از عبدالرحمان‌بن زین بهره علمی برد.
[۵] محمدبن رافع سلامی، الوفیات، ج۲، ص۳۰۵، چاپ صالح مهدی عباسی، بیروت ۱۴۰۲/۱۹۸۲.
[۶] ابوبکربن احمدبن قاضی‌شبهه، تاریخ ابن‌قاضی شبهه، ج۳، ص۲۸۸، چاپ عدنان درویش، دمشق ۱۹۹۴.
[۷] ابراهیم‌بن محمد ابن‌مفلح، المقصد الارشد فی ذکر اصحاب الامام احمد، ج۱، ص۴۳۴، چاپ عبدالرحمان‌بن سلیمان عثیمین، ریاض ۱۴۱۰/۱۹۹۰.

اگر چه نام پدر او در میان استادانش ذکر نشده، اما یوسف مَعْتوق
[۸] صالح یوسف معتوق، جهود المرأه فی روایه الحدیث، ج۱، ص۳۰۰، بیروت ۱۴۱۸/۱۹۹۷.
برآن است که ست‌العرب نزد پدر خود نیز شاگردی کرده است.


وی احادیث بسیاری روایت کرده و کتابها و اجزای حدیثی فراوانی در اختیار داشته است.
[۹] ابن‌حجر عسقلانی، الدرر الکامنه فی اعیان المائه الثامنه، ج۲، ص۱۲۷، بیروت ۱۴۱۴/۱۹۹۳.



همچنین بسیاری از محدّثان از وی حدیث نقل کرده‌اند، از جمله حافظ عبدالرحیم عراقی ، شمس‌الدین ابن‌جزری ، شهاب‌الدین ابن‌رجب و هیثمی
[۱۰] ولی‌الدین احمدبن عبدالرحیم عراقی، الذیل علی العبر فی خبر من غبر، ج۱، ص۱۴۹، چاپ صالح مهدی عباس، بیروت ۱۴۰۹/۱۹۸۹.
[۱۱] ابوبکربن احمدبن قاضی‌شبهه، تاریخ ابن‌قاضی شبهه، ج۳، ص۲۸۸، چاپ عدنان درویش، دمشق ۱۹۹۴.
[۱۲] محمدبن علی ابن‌طولون، القلائد الجوهریه فی تاریخ الصالحیه، ج۲، ص۴۲۴، چاپ محمداحمد دهمان، دمشق ۱۴۰۱/۱۹۸۰.
[۱۳] محمدبن عبداللّه نجدی مکی، السحب الوابله علی ضرائح الحنابله، ج۳، ص۱۲۱۸، چاپ بکربن عبداللّه ابوزید و عبدالرحمان‌بن سلیمان عثیمین، بیروت ۱۴۱۶/۱۹۹۶.
[۱۴] صالح یوسف معتوق، جهود المرأه فی روایه الحدیث، ج۱، ص۳۰۱ـ۳۰۴، بیروت ۱۴۱۸/۱۹۹۷.



ست‌العرب در فقه پیرو احمدبن حنبل بود، چنان‌که نام او در کتابهای شرح‌حال حنبلیان آمده است.
[۱۵] ابراهیم‌بن محمد ابن‌مفلح، المقصد الارشد فی ذکر اصحاب الامام احمد، ج۱، ص۴۳۳ـ۴۳۵، چاپ عبدالرحمان‌بن سلیمان عثیمین، ریاض ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
[۱۶] محمدبن عبداللّه نجدی مکی، السحب الوابله علی ضرائح الحنابله، ج۳، ص۱۲۱۷ـ۱۲۱۸، چاپ بکربن عبداللّه ابوزید و عبدالرحمان‌بن سلیمان عثیمین، بیروت ۱۴۱۶/۱۹۹۶.



ست‌العرب را با اوصافی چون شیخه، صالحه، مُسنِده و مُکثره ستوده‌اند.
محدّثان برای شنیدن حدیث به سوی وی سفر می‌کردند.
[۱۷] ولی‌الدین احمدبن عبدالرحیم عراقی، الذیل علی العبر فی خبر من غبر، ج۱، ص۱۹۹، چاپ صالح مهدی عباس، بیروت ۱۴۰۹/۱۹۸۹.

[۱۸] محمدبن علی ابن‌طولون، القلائد الجوهریه فی تاریخ الصالحیه، ج۲، ص۴۲۴، چاپ محمداحمد دهمان، دمشق ۱۴۰۱/۱۹۸۰.

همسر وی، ابوالحسن علی‌بن محمد ارموی ، نیز از مشایخ حدیث و استاد عبدالرحیم عراقی بوده است.
[۱۹] عبدالرحیم عراقی، کتاب الاربعین العشاریه، ج۱، ص۱۴۹، چاپ عبداللّه بدر، بیروت ۱۴۱۳.



ست‌العرب، پس از عمری طولانی، در سال ۷۶۷ وفات یافت و در دامنه کوه قاسیون، در دمشق ، به خاک سپرده شد.
[۲۰] محمدبن رافع سلامی، الوفیات، ج۲، ص۳۰۴ـ۳۰۵، چاپ صالح مهدی عباسی، بیروت ۱۴۰۲/۱۹۸۲.
[۲۱] محمدبن علی ابن‌طولون، القلائد الجوهریه فی تاریخ الصالحیه، ج۲، ص۴۲۴، چاپ محمداحمد دهمان، دمشق ۱۴۰۱/۱۹۸۰.

________________________________________
منابع :
(۱) ابن‌حجر عسقلانی، الدرر الکامنه فی اعیان المائه الثامنه، بیروت ۱۴۱۴/۱۹۹۳.
(۲) محمدبن علی ابن‌طولون، القلائد الجوهریه فی تاریخ الصالحیه، چاپ محمداحمد دهمان، دمشق ۱۴۰۱/۱۹۸۰.
(۳) ابوبکربن احمدبن قاضی‌شبهه، تاریخ ابن‌قاضی شبهه، چاپ عدنان درویش، دمشق ۱۹۹۴.
(۴) محمدبن رافع سلامی، الوفیات، چاپ صالح مهدی عباسی، بیروت ۱۴۰۲/۱۹۸۲.
(۵) عبدالرحیم عراقی، کتاب الاربعین العشاریه، چاپ عبداللّه بدر، بیروت ۱۴۱۳.
(۶) ولی‌الدین احمدبن عبدالرحیم عراقی، الذیل علی العبر فی خبر من غبر، چاپ صالح مهدی عباس، بیروت ۱۴۰۹/۱۹۸۹.
(۷) محمدبن عبداللّه نجدی مکی، السحب الوابله علی ضرائح الحنابله، چاپ بکربن عبداللّه ابوزید و عبدالرحمان‌بن سلیمان عثیمین، بیروت ۱۴۱۶/۱۹۹۶.
(۸) صالح یوسف معتوق، جهود المرأه فی روایه الحدیث، بیروت ۱۴۱۸/۱۹۹۷.
(۹) ابراهیم‌بن محمد ابن‌مفلح، المقصد الارشد فی ذکر اصحاب الامام احمد، چاپ عبدالرحمان‌بن سلیمان عثیمین، ریاض ۱۴۱۰/۱۹۹۰؛ `


۱. ابوبکربن احمدبن قاضی‌شبهه، تاریخ ابن‌قاضی شبهه، ج۳، ص۲۸۸، چاپ عدنان درویش، دمشق ۱۹۹۴.
۲. صالح یوسف معتوق، جهود المرأه فی روایه الحدیث، ج۱، ص۲۹۸، بیروت ۱۴۱۸/۱۹۹۷.
۳. محمدبن علی ابن‌طولون، القلائد الجوهریه فی تاریخ الصالحیه، ج۲، ص۴۲۴، چاپ محمداحمد دهمان، دمشق ۱۴۰۱/۱۹۸۰.
۴. صالح یوسف معتوق، جهود المرأه فی روایه الحدیث، ج۱، ص۲۹۸ـ۲۹۹، بیروت ۱۴۱۸/۱۹۹۷.
۵. محمدبن رافع سلامی، الوفیات، ج۲، ص۳۰۵، چاپ صالح مهدی عباسی، بیروت ۱۴۰۲/۱۹۸۲.
۶. ابوبکربن احمدبن قاضی‌شبهه، تاریخ ابن‌قاضی شبهه، ج۳، ص۲۸۸، چاپ عدنان درویش، دمشق ۱۹۹۴.
۷. ابراهیم‌بن محمد ابن‌مفلح، المقصد الارشد فی ذکر اصحاب الامام احمد، ج۱، ص۴۳۴، چاپ عبدالرحمان‌بن سلیمان عثیمین، ریاض ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
۸. صالح یوسف معتوق، جهود المرأه فی روایه الحدیث، ج۱، ص۳۰۰، بیروت ۱۴۱۸/۱۹۹۷.
۹. ابن‌حجر عسقلانی، الدرر الکامنه فی اعیان المائه الثامنه، ج۲، ص۱۲۷، بیروت ۱۴۱۴/۱۹۹۳.
۱۰. ولی‌الدین احمدبن عبدالرحیم عراقی، الذیل علی العبر فی خبر من غبر، ج۱، ص۱۴۹، چاپ صالح مهدی عباس، بیروت ۱۴۰۹/۱۹۸۹.
۱۱. ابوبکربن احمدبن قاضی‌شبهه، تاریخ ابن‌قاضی شبهه، ج۳، ص۲۸۸، چاپ عدنان درویش، دمشق ۱۹۹۴.
۱۲. محمدبن علی ابن‌طولون، القلائد الجوهریه فی تاریخ الصالحیه، ج۲، ص۴۲۴، چاپ محمداحمد دهمان، دمشق ۱۴۰۱/۱۹۸۰.
۱۳. محمدبن عبداللّه نجدی مکی، السحب الوابله علی ضرائح الحنابله، ج۳، ص۱۲۱۸، چاپ بکربن عبداللّه ابوزید و عبدالرحمان‌بن سلیمان عثیمین، بیروت ۱۴۱۶/۱۹۹۶.
۱۴. صالح یوسف معتوق، جهود المرأه فی روایه الحدیث، ج۱، ص۳۰۱ـ۳۰۴، بیروت ۱۴۱۸/۱۹۹۷.
۱۵. ابراهیم‌بن محمد ابن‌مفلح، المقصد الارشد فی ذکر اصحاب الامام احمد، ج۱، ص۴۳۳ـ۴۳۵، چاپ عبدالرحمان‌بن سلیمان عثیمین، ریاض ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
۱۶. محمدبن عبداللّه نجدی مکی، السحب الوابله علی ضرائح الحنابله، ج۳، ص۱۲۱۷ـ۱۲۱۸، چاپ بکربن عبداللّه ابوزید و عبدالرحمان‌بن سلیمان عثیمین، بیروت ۱۴۱۶/۱۹۹۶.
۱۷. ولی‌الدین احمدبن عبدالرحیم عراقی، الذیل علی العبر فی خبر من غبر، ج۱، ص۱۹۹، چاپ صالح مهدی عباس، بیروت ۱۴۰۹/۱۹۸۹.
۱۸. محمدبن علی ابن‌طولون، القلائد الجوهریه فی تاریخ الصالحیه، ج۲، ص۴۲۴، چاپ محمداحمد دهمان، دمشق ۱۴۰۱/۱۹۸۰.
۱۹. عبدالرحیم عراقی، کتاب الاربعین العشاریه، ج۱، ص۱۴۹، چاپ عبداللّه بدر، بیروت ۱۴۱۳.
۲۰. محمدبن رافع سلامی، الوفیات، ج۲، ص۳۰۴ـ۳۰۵، چاپ صالح مهدی عباسی، بیروت ۱۴۰۲/۱۹۸۲.
۲۱. محمدبن علی ابن‌طولون، القلائد الجوهریه فی تاریخ الصالحیه، ج۲، ص۴۲۴، چاپ محمداحمد دهمان، دمشق ۱۴۰۱/۱۹۸۰.



دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «سِتُّ العرب بنت محمدبن فخرالدین بخاری صالحی»، شماره ۵۴۴۶.    


رده‌های این صفحه : تراجم | حدیث شناسی | محدثین اهل سنت




جعبه ابزار