فصل جنس

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

فصل جنس، یکی از اصطلاحات به‌کار رفته در علم منطق بوده و به‌معنای کلّیِ ذاتیِ مختصّ به جنس یک ماهیت است.

---

کلیات خمس، گاهی بعضی به بعضی دیگر اضافه شده و ترکیبی ثانوی به وجود می‌آورند، مثل: "جنسِ عَرَض" و "عَرَضِ جنس" و "جنسِ جنس". "فصل جنس" یکی از این موارد است که عنوان برای "کلّیِ ذاتیِ مختصّ به جنس یک ماهیت" است. فصل وقتی به سایر کلیات خمس اضافه گردد عناوین "فصل فصل" (کلّیِ ذاتیِ مختصّ به فصل یک ماهیت)، "فصل نوع" (کلّیِ ذاتیِ مختصّ به نوع یک ماهیت)، "فصل خاصه" (کلّیِ ذاتیِ مختصّ به خاصه یک ماهیت)، "فصل عرض عام" (کلّیِ ذاتیِ مختصّ به عَرَض عام یک ماهیت) پدید می‌آید. همین اقسام می‌تواند در اضافه شدن هر یک از سایر کلیات خمس به یکدیگر پدید آید.
۱. جنس فصل: "مُدرِک" برای ناطق (که فصل است)؛
۲. فصل فصل: "ممیّز" برای ناطق؛
۳. فصلِ نوع: ناطق برای انسان و صاهل برای فرس؛
۴. فصل جنس: "حسّاسِ متحرّک بالاراده" برای حیوان (که جنس انسان است)؛
۵. جنس عَرَض: "ملوّن" برای اسود و ابیض (که عَرَض انسان هستند)؛
۶. جنس خاصه: "متعجّب بالفعل" برای ضاحک بالفعل.

---

در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است:

• ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (منطق).
• ابوالبركات ابن‌ملكا، هبه‌الله بن علي، الکتاب المعتبر فی الحکمة.
• خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس.    

---