• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

مستقلات عقلی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مستقلات عقلی، احکام قابل درک توسط عقل ، بدون نیاز به شرع است.



مستقلات عقلی، از انواع ملازمات عقلی و مقابل غیر مستقلات عقلی بوده و عبارت است از یک سلسله احکام عقلی که عقل به تنهایی و بدون کمک شرع آنها را درک می‌کند، مانند: خوبی عدالت و زشتی ستم.

۱.۱ - قیاس منطقی

در مستقلات عقلی، برای رسیدن به حکم شرعی ، یک قیاس و استدلال منطقی به شکل زیر تشکیل می‌گردد:
ا) حکمی که عقل به طور مستقل آن را درک می‌کند « صغری » قرار می‌گیرد؛ برای مثال، «قبح کذب » حکمی است که عقل مستقلا آن را درک می‌کند؛
ب) کبرای قیاس چنین می‌شود: «هر چه عقل به طور مستقل درک می‌کند، شرع نیز به آن حکم می‌کند»؛
ج) نتیجه قیاس این می‌شود که: کذب در نزد شرع نیز قبیح و حرام است.
از آن جا که صغرای قیاس و کبرای آن از احکام عقل می‌باشد، آن را مستقلات عقلی می‌گویند.


« شهید صدر » بحث مستقلات عقلی را هم در ناحیه حکم عقل نظری و هم حکم عقل عملی بررسی نموده است.
[۲] دروس فی علم الاصول، صدر، محمدباقر، ج۲، ص۲۸۸.
[۶] مباحثی از اصول فقه، محقق داماد، مصطفی، ج۲، ص (۱۱۷-۱۱۶).
[۷] الفصول الغرویة فی الاصول الفقهیة، اصفهانی، محمد حسین، ص۳۳۷.
[۸] الفصول الغرویة فی الاصول الفقهیة، اصفهانی، محمدحسین، ص۳۴۶.



۱. دروس فی علم الاصول، صدر، محمدباقر، ج۲، ص۱۷۹.    
۲. دروس فی علم الاصول، صدر، محمدباقر، ج۲، ص۲۸۸.
۳. المعجم الاصولی، حیدر، محمد صنقور علی، ج۲، ص۴۶۶.    
۴. اصول الفقه، مظفر، محمد رضا، ج۱، ص (۲۰۱-۱۹۸).    
۵. انوار الاصول، مکارم شیرازی، ناصر، ج۲، ص۵۱۰.    
۶. مباحثی از اصول فقه، محقق داماد، مصطفی، ج۲، ص (۱۱۷-۱۱۶).
۷. الفصول الغرویة فی الاصول الفقهیة، اصفهانی، محمد حسین، ص۳۳۷.
۸. الفصول الغرویة فی الاصول الفقهیة، اصفهانی، محمدحسین، ص۳۴۶.



فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۷۳۳، برگرفته از «مسقطات عقلی».    






جعبه ابزار