• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

قضاوت در دوره تیموریان

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



قضاوت عبارت است از داوری کردن برای رفع نزاع و کشمکش در میان مردم؛ یکی از منصب‌های بزرگی است که از جانب خداوند متعال برای پیغمبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم و امامان معصوم علیهم‌السّلام و از جانب آنان برای فقیه جامع الشرایط تعیین شده است



قاضی نیز در یک نگاه نماینده خدا و با فضیلت‌ترین انسان‌ها (یا داوود انا جعلناک خلیفه فی الار ض فاحکم بین الناس بالحق... : ای داود! ما تو را نماینده خود در زمین قرار دادیم، پس در میان مردم بحق داوری کن) و در نگاه دیگر از شقی‌ترین مردم شمرده شده است؛ زیرا به تعبیر امیر مؤمنان علیه‌السّلام او در جایگاهی می‌نشیند که یا انبیا و اوصیا در آن قرار می‌گیرند و یا اشقیا بر آن تکیه می‌زنندو فاصله این دو، فاصله بهشت و دوزخ است!


قریب نیم قرن بعد از غازان خان نوبت به تیمور رسید. تیمور اگر چه بعد از غازان خود را مصلح بزرگ قرن نهم می‌داند و در تزوک‌های (کتاب تزوکات یا ملفوظات منتسب به تیمور که در انتساب بدو جای تامل است. )
[۴] غلامحسین مصاحب، دائرة المعارف، امیر تیمور.
خود دم از اقدامات خیرخواهانه و اصلاح طلبانه می‌زند؛ ولی در سراسر زندگی وحشت بارش جز ظلم و بیداد و قساوت چیزی مشاهده نمی‌شود. همه مردم در زمان او در وحشت بودند و قضات نیز بالطبع از این وحشت بی بهره نبودند. دوران تیموریان و بعد از آنان تا قیام شاه اسماعیل صفوی دوران ضعف و ناتوانی قضات بوده، اگر چه عناوین برجسته قاضی القضات و محتسب و امیر عدل باقی مانده بود؛ ولی ضعف شخصیت آنها مجال احیای عدالت گستری را نمی‌داد.


۱. تحریر الوسیلة، السید روح الله الخمینی،ج۲، ص۴۰۴.    
۲. ص/سوره۳۸، آیه۲۶.    
۳. وسائل الشیعة، الشیخ الحر العاملی،ج۱۸، ص۷.    
۴. غلامحسین مصاحب، دائرة المعارف، امیر تیمور.



قواعد فقه، برگرفته از مقاله «قضاوت در دوره تیموریان»، ج۳، ص۳۶.    



جعبه ابزار