• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

قضایای یقینی نظری

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



قضایای یقینی نظری، به‌معنای یقینیات مستنتَج از قضایای یقینی بدیهی است.



یقین عقل به مفاد قضایای یقینی به ناچار معلول یک علت است. اگر علت تصدیق در یک قضیه، فقط تصور اجزای قضیه باشد، آن قضیه را "قضیه یقینی بدیهی" می‌نامیم، مانند: "کل بزرگ تر از جزء خود است"، که تصدیق عقل به مفاد قضیه، فقط معلول تصور دو جزء خود است، یعنی فقط محتاج تصور مفردات آن است. اما اگر علت تصدیق، خارج از تصور دو طرف آن باشد، قضیه را "قضیه یقینی نظری" می‌گوییم. در چنین قضیه‌ای، عقل برای یقین به نسبت بین دو جزء آن، به حدّ وسطی احتیاج دارد که علت تصدیق است؛ چه یقین فقط به واسطه علت حاصل می‌شود. "نظری"، منسوب به نظر است، و "نظر"، حرکت نفس در معقولات، از مبادی به مطالب و از مطالب به مبادی است که به شناخت مطلوب می‌انجامد.
[۱] صدر، محمدباقر، الاسس المنطقیة للاستقراء، ص۳۷۵.
[۳] تفتازانی، عبدالله بن شهاب‌الدين، الحاشیة علی تهذیب المنطق، ص۱۱۱.
[۷] خوانساری، محمد، منطق صوری، ص۱۳.



در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است:

• خوانساری، محمد، منطق صوری.
• صدر، محمدباقر، الاسس المنطقیة للاستقراء.
صلیبا، جمیل، فرهنگ فلسفی.    
سبزواری، ملاهادی، شرح المنظومة.    
• تفتازانی، عبدالله بن شهاب‌الدين، الحاشیة علی تهذیب المنطق.
مظفر، محمدرضا، المنطق.    
علامه حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید.    
مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه.    


۱. صدر، محمدباقر، الاسس المنطقیة للاستقراء، ص۳۷۵.
۲. علامه حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید، ص۲۰۴.    
۳. تفتازانی، عبدالله بن شهاب‌الدين، الحاشیة علی تهذیب المنطق، ص۱۱۱.
۴. مظفر، محمدرضا، المنطق، ص۳۲۷.    
۵. سبزواری، ملاهادی، شرح المنظومة، ص۳۲۳.    
۶. صلیبا، جمیل، فرهنگ فلسفی، ص۶۳۵.    
۷. خوانساری، محمد، منطق صوری، ص۱۳.
۸. مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه، ص۵۸۳.    



پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «قضایای یقینی نظری»، تاریخ بازیابی۱۳۹۶/۳/۱۶.    



جعبه ابزار