• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

قضیه ضروریه عام

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



قضیه ضروریه عام، به‌معنای قضیه دالّ بر امتناع و استحاله انفکاک محمول (اعم از ایجابی و سلبی) از موضوع است.



ضرورت از مواد قضایا است و دو معنا دارد: معنای عام و معنای خاص. ضرورت به معنای عام عبارت است از امتناع و استحاله انفکاک محمول (اعم از ایجابی و سلبی) از موضوع؛ که اگر نسبت به ایجاب لحاظ شود (یعنی ضرورت وجود محمول برای موضوع)، "وجوب" گفته می‌شود که همان ضرورت به معنای خاص است، و اگر نسبت به سلب لحاظ شود (یعنی ضرورت سلب محمول از موضوع)، "امتناع" گفته می‌شود. پس وجوب و امتناع، در ضرورت به معنای عام (که شامل سلب و ایجاب است) مشترک‌اند.
[۲] قطب‌الدین رازی، محمد بن‌ محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه، ص۱۰۱.
[۳] مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۱۶۷.
[۴] خوانساری، محمد، منطق صوری، ص۶۵-۶۶.
[۵] ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (منطق)، ج۳، ص۱۲۰.

با توجه به دو کاربرد ضرورت، قضیه ضروریه هم دو معنای عام و خاص پیدا می‌کند. قضیه ضروریه در معنای عام، مقابل قضیه ممکنه قرار دارد و شامل قضیه ممتنعه و واجبه می‌شود. و قضیه ضروریه در معنای خاص، فقط شامل قضیه واجبه می‌گردد.
[۶] ابوالحسن سالاری، بهمنیار بن مرزبان، التحصیل، ص۶۸.
[۸] تفتازانی، عبدالله بن شهاب‌الدين، الحاشیة علی تهذیب المنطق، ص۵۹.
[۹] شهاب‌الدین سهروردی، یحیی بن حبش، منطق التلویحات، ص۲۷.
[۱۰] گرامی، محمدعلی، منطق مقارن، ص۱۱۶-۱۱۷.



در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است:

• گرامی، محمدعلی، منطق مقارن.
• خوانساری، محمد، منطق صوری.
• ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (منطق).
• مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد.
• شهاب‌الدین سهروردی، یحیی بن حبش، منطق التلویحات.
• ابوالحسن سالاری، بهمنیار بن مرزبان، التحصیل.
علامه حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید.    
• تفتازانی، عبدالله بن شهاب‌الدين، الحاشیة علی تهذیب المنطق.
خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس.    
• قطب‌الدین رازی، محمد بن‌ محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه.
مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه.    


۱. خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس، ص۱۳۱.    
۲. قطب‌الدین رازی، محمد بن‌ محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه، ص۱۰۱.
۳. مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۱۶۷.
۴. خوانساری، محمد، منطق صوری، ص۶۵-۶۶.
۵. ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (منطق)، ج۳، ص۱۲۰.
۶. ابوالحسن سالاری، بهمنیار بن مرزبان، التحصیل، ص۶۸.
۷. علامه حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید، ص۶۲.    
۸. تفتازانی، عبدالله بن شهاب‌الدين، الحاشیة علی تهذیب المنطق، ص۵۹.
۹. شهاب‌الدین سهروردی، یحیی بن حبش، منطق التلویحات، ص۲۷.
۱۰. گرامی، محمدعلی، منطق مقارن، ص۱۱۶-۱۱۷.
۱۱. مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه، ص۳۱۰-۳۱۱.    



پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «قضیه ضروریه عام»، تاریخ بازیابی۱۳۹۶/۳/۲۰.    


رده‌های این صفحه : اصطلاحات منطقی | قضایای ضروریه




جعبه ابزار