قیاس به الغای فارق
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
سرایت
حکم «اصل» به «
فرع » از طریق الغای فارق را
قیاس به الغای فارق میگویند.
قیاس به الغای فارق، به معنای سرایت دادن حکم اصل به فرع، بر پایه الغای فارق است؛ به این بیان که:
در مواردی که نصی از
شارع رسیده و حکم موضوعی بیان شده است،
مجتهد در فرآیند به دست آوردن حکم فرع، ذهن خود را متوجه فارق (یا فارقهای) موجود بین مورد نص (اصل) و مورد سکوت (فرع) میکند و فارق غیر مؤثر را ملغی مینماید و از طریق الغای فارق، به نص مذکور، کلیتی میدهد که آن کلیت میتواند حکم مورد سکوت را شامل شود.
در این قیاس، مجتهد متعرض علت نمیگردد و به دنبال این نیست که جامع میان
نص و مورد سکوت را از طریق
تنقیح مناط به دست آورد، بلکه اصل همان مورد نص شارع را از صفات زاید خالی مینماید و از طریق عمومیت دادن به آن، حکم موارد دیگر را روشن مینماید.
و این همان فرق موجود میان تنقیح مناط و الغای فارق است که یکی ناظر به الغای اوصاف زاید در ناحیه موضوع و دیگری ناظر به الغای اوصاف زاید در ناحیه علت است؛ به بیان دیگر، تنقیح مناط از نوع قیاس علت است، ولی الغای فارق از اقسام قیاس علت نیست.
الغای خصوصیت.
فرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۶۵۲، برگرفته از مقاله «قیاس به الغای فارق».