لفظ مفرد کلی ذاتی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

لفظ مفرد کلی ذاتی، به‌معنای لفظ کلیِ بیانگرِ تمام یا بعض ذاتیات شئ است.

---

ابن سینا در منطق شفا، برای لفظ کلی، نسبت به حکایتگری از ماهیت شئ یا اشیاء، ۳ قسم تصویر می‌کند:
۱. لفظ کلیِ بیانگرِ تمام ذاتیات یک شئ یا اشیاء؛
۲. لفظ کلیِ بیانگرِ بعضی از ذاتیات شئ؛
۳. لفظ کلیِ بیانگرِ امور خارج از ذات شئ و عارض بر آن.
ایشان از دو قسم اول به «لفظ مفرد کلی ذاتی» تعبیر می‌کند، و قسم سوم را «لفظ مفرد کلی عَرَضی» می‌نامد. و لفظ مفرد کلی ذاتی را اگر بر تمام ماهیت شئ دلالت کند، «لفظ ذاتی دالّ بر ماهیت»، و اگر بر تمام ماهیت دلالت نکند (بلکه بر بعض ماهیت دلالت کند)، «لفظ ذاتی غیر دالّ بر ماهیت» می‌نامد.
مصداق لفظ ذاتی دالّ بر ماهیت، «نوع» است و مصداق لفظ ذاتی غیر دالّ بر ماهیت، «جنس» و «فصل» است. و هر یک از «عَرَض خاص» و «عَرَض عام»، مصداق لفظ مفرد کلی عَرَضی هستند.

---

در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است:

• ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (منطق).
• فخرالدین رازی، محمد بن عمر، المحصول فی علم اصول الفقه.    

---