مَثابَة (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مَثابَة: (الْبَیْتَ مَثابَةً لِّلنَّاسِ) «مَثابَة» در اصل از مادّه «
ثوب»
به معنای بازگشت چیزی به حالت نخستین است، و از آنجا که
خانه کعبه مرکزی بوده است برای موحدان، که هر سال به سوی آن رو می‌آوردند، نه تنها از نظر جسمانی که از نظر روحانی نیز بازگشت به
توحید و فطرتِ نخستین می‌کردند، از این رو به عنوان «مثابه» معرفی شده است.
(وَ إِذْ جَعَلْنا الْبَيْتَ مَثابَةً لِّلنَّاسِ وَ أَمْنًا وَ اتَّخِذُواْ مِن مَّقامِ إِبْراهِيمَ مُصَلًّى وَ عَهِدْنا إِلى إِبْراهِيمَ وَ إِسْماعِيلَ أَن طَهِّرا بَيْتِيَ لِلطّائِفينَ وَ الْعاكِفينَ وَ الرُّكَّعِ السُّجُودِ) (و به ياد آوريد هنگامى كه خانه كعبه را محل بازگشت و اجتماع مردم و مركز امن قرار داديم و به مردم گفتيم: از
مقام ابراهیم، عبادتگاهى براى خود انتخاب كنيد و از
ابراهیم و
اسماعیل پيمان گرفتيم كه: «خانه مرا براى
طواف کنندگان و مجاوران و ركوع‌كنندگان سجده‌گزار (
نمازگزاران) پاكيزه سازيد.»)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: اين
آیه اشاره به تشريع
حج، و نيز مامن بودن خانه خدا و مثابت، يعنى مرجع بودن آن دارد، چون كلمه (مثابه) از ماده (ث- و- ب) است، كه به معناى برگشتن است.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «مَثابَة»، ص۵۰۳.
