مجمل عرضی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

لفظ دارای اجمال ناشی از عوامل بیرونی، مجمل عرضی نام دارد.

---

مجمل عرضی، از اقسام مجمل حقیقی و مقابل مجمل ذاتی بوده و به لفظی گفته می‌شود که فی نفسه بدون دخالت عامل خارجی در عرف و لغت معنای روشنی دارد و اجمال آن از عوامل خارجی ناشی می‌شود، مانند: کلمه «مختار» که مشترک لفظی میان اسم فاعل و اسم مفعول است، گرچه قبل از اعلال اجمالی ندارد، اما پس از اعلال مجمل می‌گردد، و یا مثل لفظ عامی که به وسیله مخصص مجهولی، تخصیص زده شود، مانند: «اکرم العلماء الا بعضهم»؛ در این جا «العلماء» که عام است معنای روشنی نزد اهل عرف و لغت دانان دارد، اما چون با مخصص مجملی مانند «بعضهم» تخصیص خورده و معنای «بعض» روشن نیست، اجمال مخصص به عام سرایت می‌کند و آن را نیز مجمل می‌نماید.

---