• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

فریابی کبیر

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف




ابوعبدالله محمد بن یوسف فریابی (۱۲۰-۲۱۲ق)، معروف به فریابی کبیر، از محدثان، فقیهان و مفسران قرن سوم هجری قمری بود.



ابوعبدالله محمد بن یوسف بن واقد فاریابی ضبّی، معروف به فریابی کبیر، منسوب به فاریاب، شهری مشهور در خراسان قدیم و نواحی بلخ کنونی بود، ولی نیاکان و اجداد وی از مردمان ترک بودند. در سال ۱۲۰ یا ۱۲۶ق متولد شد و ساکن شهر قیساریّه، از شهرهای ساحلی شام و فلسطین بود. علوم خود را از اساتیدی چون زائده، اوزاعی و سفیان ثوری فرا گرفت و در پی کسب دانش به شهرهایی مانند کوفه، مکه و بیروت نیز مسافرت کرد. فریابی از شیوخ و حفّاظ شام به‌شمار می‌رفت. احادیث منقوله وی در زمره احادیث صحیح و عالی محسوب می‌شد. وی فقیه و مفسر و فردی مورد اعتماد بود. شاگردانی چون محمد بن اسماعیل بخاری، ابومحمد سمرقندی و احمد بن ابی الحواری از وی کسب دانش کرده و علومی را آموخته‌اند.


فریابی دارای آثار و تالیفاتی بوده که عبارت‌اند از: کتاب ترک المراء فی القرآن التفسیر الزکاة الطهارة الصلاة الصیام و المناسک. ابن ندیم کتاب تعبیر رؤیا را از آن فردی به نام فیریانی دانسته که به نظر می‌رسد همین شخص است.


او سرانجام در ربیع الاول سال ۲۱۲ق یا ۲۱۳ق در قیساریه درگذشت.
[۲۲] سزگین، فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۱، ق۱، ص۹۳.



۱. حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم البلدان، ج۴، ص۲۲۹.    
۲. نویهض، عادل، معجم المفسرین، ج۲، ص۶۵۲.    
۳. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۰، ص۱۱۸.    
۴. سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۰، ص۲۰۶.    
۵. بخاری، محمد بن اسماعیل، التاریخ الکبیر، ج۱، ص۲۶۴.    
۶. ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۵۶، ص۳۲۲-۳۲۹.    
۷. ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۱، ص۲۷۶.    
۸. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۲، ص۱۴۰-۱۴۱.    
۹. عجلی، احمد بن عبدالله، تاریخ الثقات، ص۴۱۶.    
۱۰. سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۰، ص۲۰۵.    
۱۱. ابن ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۵۸.    
۱۲. داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسرین، ج۲، ص۲۹۳.    
۱۳. ابن ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۳۸۵.    
۱۴. لبخاری، محمد بن اسماعیل، التاریخ الکبیر، ج۱، ص۲۶۴.    
۱۵. صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۵، ص۱۵۹.    
۱۶. ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۵۶، ص۳۲۶.    
۱۷. بخاری، محمد بن اسماعیل، التاریخ الصغیر، ج۲، ص۲۹۵.    
۱۸. خزرجی، احمد بن عبدالله، خلاصة تذهیب تهذیب الکمال، ص۳۶۵.    
۱۹. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۱۴۷.    
۲۰. ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۲، ص۲۰۴.    
۲۱. ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۱، ص۲۸۵.    
۲۲. سزگین، فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۱، ق۱، ص۹۳.
۲۳. ابن ماکولا، علی بن هبةالله، الاکمال، ج۷، ص۷۰.    
۲۴. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۱۵، ص۴۰۰.    
۲۵. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۱۰.    



• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۷۲۵، برگرفته از مقاله «محمد فریابی».






جعبه ابزار