• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

معاد (قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



از عناوین و موضوعات مهمی که در آیات قرآن مطرح شده، معاد است.



معاد، از «عاد، يعود» در اصل «مَعْوَد» بوده‌ و به مكانى كه بازگشت و عود در آن اتّفاق مى‌افتد، گفته شده‌ و بر عالم آخرت نيز اطلاق مى‌شود، زيرا بازگشت مردم به آنجا است، و در اصطلاح به معناى بازگشت دوباره انسانها براى حضور در قيامت است و در حقيقت آن اختلاف است.
متکلمان و فقيهان اهل سنت و اهل حدیث معتقدند كه معاد جسمانى است؛ زيرا آنان روح را جسمى مى‌دانند كه در بدن جريان دارد همانند جريان آتش در زغال و آب در گل و روغن در زیتون. معظم فلاسفه و پيروان مشائین معتقدند كه معاد فقط روحانى است. بسيارى از بزرگان حکما و عرفا و عدّه‌اى از متكلمان و بسيارى از عالمان شیعه همانند شیخ مفید، شیخ طوسی، سيد مرتضى، علامه طوسى و ... معتقدند معاد جسمانى و روحانى است؛ زيرا روح امرى است مجرّد به بدن باز مى‌گردد.
در اين عنوان تنها اطّلاعات مربوط به حيات مجدّد انسانها جمع‌آورى شده و مباحث مربوط به آخرت
[۶] به مقاله آخرت (قرآن) رجوع شود.
، برزخ
[۷] به مقاله برزخ (قرآن) رجوع شود.
، بهشت
[۸] به مقاله بهشت (قرآن) رجوع شود.
، پاداش
[۹] به مقاله پاداش (قرآن) رجوع شود.
، جهنّم
[۱۰] به مقاله جهنم (قرآن) رجوع شود.
، حسابرسی
[۱۱] به مقاله حسابرسی (قرآن) رجوع شود.
، حشر
[۱۲] به مقاله حشر (قرآن) رجوع شود.
، عذاب
[۱۳] به مقاله عذاب (قرآن) رجوع شود.
، قیامت
[۱۴] به مقاله قیامت (قرآن) رجوع شود.
، لقاء اللّه
[۱۵] به مقاله لقاء الله (قرآن) رجوع شود.
و مرگ
[۱۶] به مقاله مرگ (قرآن) رجوع شود.
در جايگاه خود آمده است. در این عنوان آیاتی معرفی می‌شوند که در آن‌ها از واژه‌هاى «عود»، «مصير»، «احيى»، «بعث»، «رجع» و مشتقّات و آيات داراى معانى مشابه استفاده شده است.


امام‌ خمینی در بیان چگونگی معاد، معاد را جسمانی و روحانی می‌داند و بر این باور است که انسان با همین بدن جسمانی اما به‌گونه‌ای خاص در برزخ و آخرت حضور می‌یابد. به باور ایشان، تعلق روح به این بدن، پس ‌از مرگ در حقیقت همان توجه به نفس خود است که در هنگام سکرات از آن غافل شده بود و بدین‌ معنا نیست که در آن بدنی که دور‌انداخته بود، دوباره داخل شود، بلکه نفس به ‌همراه بدن حقیقی و اخروی خود خواهد بود و نسبت نفس به این بدن طبیعی، مانند دیگر اجسام است، البته شرع به اعتبار اینکه این بدن در گذشته، بدن مؤمن بوده، برای آن احترام قائل شده‌ است. اما روحانیت معاد بدین سبب است که وقتی نفس انسان قوی‌ شود و علاقه‌ آن به بدن تمام شود و به حق‌تعالی بازگردد، برای او سعادت و بهجتی است که به وصف نیاید. به باور امام‌ خمینی، صورت باطنی انسان بر اساس اخلاق و ملکاتی است که کسب می‌کند که اگر ملکات شیطانی باشد به همان صورت شیطانی و اگر ملکات و اخلاق نیکو باشد به صورت‌های نیکو در قیامت محشور می‌شود و این هیئات در همین دنیا به ‌همراه او موجود است و با خروج نفس از این بدن، آن صورت باطنی و غیبی که حقیقت انسان به آن است، پس ‌از مرگ باقی می‌ماند و در برزخ و قیامت با آن صورت و ملکات محشور می‌شود زیرا بدن در آخرت ظل و سایه روح است. ازاین‌جهت صور غیبی تابع ملکاتی است که نفس کسب کرده‌ است؛ برای مثال اگر نفس دارای تکبر باشد که ناشی از ضعف و کوچک بودن نفس است در آخرت به‌ صورت حیوان کوچک و بی‌مقدار ظهور می‌کند؛ بنابراین طبق آنچه در معاد جسمانی گفته شد، جسم با تبدل و حرکت جوهری به جسم مثالی ترقی می‌کند و به مرتبه‌ای کامل‌تر منتقل می‌شود که در اصل جسمیت با جسم مادی متحد است؛ اما از آن‌ صاف‌تر و قوی‌تر است؛ بنابراین مسئله تحمل عذاب‌ها در عالم آخرت نیز حل می‌شود؛ زیرا این جسم مادی تحمل عذاب‌های آخرتی را ندارد، اما وقتی جسمیت از زواید پالایش شد و خالص گشت، شدت احساس و تحمل آن قوی می‌شود.
[۲۲] خمینی، روح‌الله، دانشنامه امام خمینی، ج۹، ص۴۱۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۰۰.



آسانی معاد (قرآن)، ابراهیم و معاد (قرآن)، استبعاد معاد (قرآن)، استهزای معاد (قرآن)، اقرار به معاد (قرآن)، انکار معاد (قرآن)، ایمان به معاد (قرآن)، بت‌ها و معاد (قرآن)، تشبیه معاد (قرآن)، تعجب از معاد (قرآن)، تکذیب معاد (قرآن)، توجه به معاد (قرآن)، توشه معاد (قرآن)، جهل به معاد (قرآن)، حتمیت معاد (قرآن)، حقانیت معاد (قرآن)، خوف از معاد (قرآن)، دلایل معاد (قرآن)، زمان معاد (قرآن)، شبهات معاد (قرآن)، شک در معاد (قرآن)، شناخت معاد (قرآن)، عقیده به معاد (قرآن)، فلسفه معاد (قرآن)، کفر به معاد (قرآن)، معاد جسمانی (قرآن)، معاد در ادیان (قرآن)، منکران معاد (قرآن)، وعده معاد (قرآن)، یقین به معاد (قرآن).


۱. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج ۳، ص ۳۱۷، «عود».    
۲. مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن، ج ۸، ص ۲۵۴، «عود».    
۳. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج ۳، ص ۳۱۷، «عود».    
۴. صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم‌، المبدء و المعاد، ص ۳۷۳.    
۵. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج ۷، ص ۴۷- ۵۴.    
۶. به مقاله آخرت (قرآن) رجوع شود.
۷. به مقاله برزخ (قرآن) رجوع شود.
۸. به مقاله بهشت (قرآن) رجوع شود.
۹. به مقاله پاداش (قرآن) رجوع شود.
۱۰. به مقاله جهنم (قرآن) رجوع شود.
۱۱. به مقاله حسابرسی (قرآن) رجوع شود.
۱۲. به مقاله حشر (قرآن) رجوع شود.
۱۳. به مقاله عذاب (قرآن) رجوع شود.
۱۴. به مقاله قیامت (قرآن) رجوع شود.
۱۵. به مقاله لقاء الله (قرآن) رجوع شود.
۱۶. به مقاله مرگ (قرآن) رجوع شود.
۱۷. خمینی، روح‌الله، تقریرات فلسفه امام خمینی، ج۳، ص۴۰۴-۴۰۵، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۵.    
۱۸. خمینی، روح‌الله، تقریرات فلسفه امام خمینی، ج۳، ص۲۴۰، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۵.    
۱۹. خمینی، روح‌الله، تقریرات فلسفه امام خمینی، ج۳، ص۲۳۴، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۵.    
۲۰. خمینی، روح‌الله، تقریرات فلسفه امام خمینی، ج۳، ص۴۷۶-۴۷۷، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۵.    
۲۱. خمینی، روح‌الله، شرح چهل حدیث، ص۱۵، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.    
۲۲. خمینی، روح‌الله، دانشنامه امام خمینی، ج۹، ص۴۱۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۰۰.



مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۲۸، ص۳۶۵، برگرفته از مقاله «معاد».    
دانشنامه امام خمینی    ، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی    ، ۱۴۰۰ شمسی.






جعبه ابزار