عجن (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عَجَن (به فتح عین وجیم) از
واژگان نهج البلاغه به معنای خمیر کردن است.
حضرت علی (علیه‌السلام) درباره
اشعث بن قیس و
خلقت انسان از این واژه استفاده نموده است.
عَجَن به معنای خمیر کردن آمده است.
دو مورد در جریان اشعث بن قیس است که حلوایی به عنوان
رشوه برای آن حضرت آورد که فرموده:
«وَأَعْجَبُ مِنْ ذلِكَ طَارِقٌ طَرَقَنَا بِمَلْفَوفَة فِي وِعَائِهَا، وَمَعْجُونَة شَنِئْتُهَا، كَأَنَّمَا عُجِنَتْ بِريقِ حَيَّة أَوْ قَيْئِهَا» «عجیب‌تر از جریان
عقیل آنکه شباهنگی شبانه نزد ما آمد، با حلوایی در ظرفش و با معجونی که از آن متنفّر شدم گویی که با آب دهان (زهر)
مار یا استفراغ آن خمیر شده بود.»
(شرح‌های خطبه:
) امام (صلوات‌الله‌علیه) از لحاظ ناخوشایند بودن چنان
تشبیه کرده است.
سوّمی در خلقت انسان که فرموده است:
«مَعْجُوناً بطِينَةِ الاَْلوَانِ الُمخْتَلِفَةِ، وَالاَشْبَاهِ المُؤْتَلِفَةِ» (او را معجونى از رنگ‌هاى گوناگون و موادّ موافق و نيروهاى متضاد و
اخلاط مختلف: (حرارت، برودت، رطوبت، و يبوست و ناراحتى و شادمانى) ساخت.)
(شرح‌های خطبه:
) این مورد اشاره است به طبایع انسان.
این ماده سه بار در
نهج البلاغه آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «عجن»،عجن ج۲، ص۷۰۴.
