ممانعت در اصل
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ایرادهای معترض به
قیاس مستدِلّ در ناحیه «
اصل » را ممانعت در اصل گویند.
ممانعت در اصل، مقابل
ممانعت در فرع بوده و عبارت است از ایرادهایی که معترض به
قیاس مستدل ، به اصل آن وارد می‌نماید (چه در ناحیه منع ثبوت
وصف و چه در ناحیه منع حکم اصل)،
که عبارت است از:
۱. عدم پذیرش وجود
حکم در اصل؛
۲. عدم پذیرش وجود وصف در اصل؛
۳. عدم پذیرش صلاحیت وصف برای
علیت .
برای مثال، «
شافعیه » معتقدند ظرفی را که
خوک از آن خورده است، باید هفت بار
آب کشید، زیرا آن را به «
ولوغ کلب »
قیاس می‌کنند،
اما «
حنفیه »، «
مالکیه » و «
ظاهریه » اعتراض می‌کنند که حکم اصل برای ما ثابت نیست، زیرا
روایتی که دلالت می‌کند بر این که
ظرفی را که
سگ از آن خورده، باید هفت بار آب کشید، در نزد ما
مضطرب است، و از این رو ما آن را رد می‌کنیم.
فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، برگرفته از مقاله «ممانعت در اصل».
