• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

منافقان و زکات (قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



نَفَق، ايجاد سوراخى در زمین است كه راه رهايى داشته باشد -همانند سوراخ موش‌- پايان يافتن و از بين رفتن. نفاق عبارت است از داخل شدن در شرع و دین از راهى و خروج از آن از راه ديگر، اظهار اسلام با اهل آن و مخفى كردن غير اسلام در درون، ظاهر و باطن متفاوت داشتن، دورویی، ریاکاری.
[۴] فرهنگ بزرگ سخن، ج ۸، ص ۷۸۸۲، «نفاق».
نفاق هم در ایمان است، هم طاعات، هم معاشرت با مردم. نفاق اعمّ از ریا است‌. در این مقاله آیات مرتبط با منافقان و زکات معرفی می‌شوند.





۱.۱ - بهره‌مندی از فضل الهی

پیمان بستن منافقان با خداوند، براى پرداخت زکات، در صورت بهره‌مند شدن ار فضل خداوند:
وَ مِنْهُمْ مَنْ عاهَدَ اللَّهَ لَئِنْ آتانا مِنْ فَضْلِهِ لَنَصَّدَّقَنَّ وَ لَنَكُونَنَّ مِنَ الصَّالِحِينَ‌ فَأَعْقَبَهُمْ نِفاقاً فِي قُلُوبِهِمْ‌ ....

۱.۲ - قرار گیری در زمره صالحان

پيمان بستن برخى منافقان صدر اسلام با خدا، مبنى بر پرداخت زكات، براى قرار گرفتن در زمره صالحان:
وَ مِنْهُمْ مَنْ عاهَدَ اللَّهَ لَئِنْ آتانا مِنْ فَضْلِهِ لَنَصَّدَّقَنَّ وَ لَنَكُونَنَّ مِنَ الصَّالِحِينَ‌ فَأَعْقَبَهُمْ نِفاقاً فِي قُلُوبِهِمْ إِلى‌ يَوْمِ يَلْقَوْنَهُ بِما أَخْلَفُوا اللَّهَ ما وَعَدُوهُ وَ بِما كانُوا يَكْذِبُونَ.


بخل‌ورزی منافقان از پرداخت زكات، هنگام برخوردار شدن از مال و فضل الهی، به رغم تعهّدشان با خدا:
وَ مِنْهُمْ مَنْ عاهَدَ اللَّهَ لَئِنْ آتانا مِنْ فَضْلِهِ لَنَصَّدَّقَنَّ وَ لَنَكُونَنَّ مِنَ الصَّالِحِينَ‌ فَلَمَّا آتاهُمْ مِنْ فَضْلِهِ بَخِلُوا بِهِ وَ تَوَلَّوْا وَ هُمْ مُعْرِضُونَ‌ أَ لَمْ يَعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ سِرَّهُمْ وَ نَجْواهُمْ وَ أَنَّ اللَّهَ عَلَّامُ الْغُيُوبِ.

۲.۱ - نتیجه بخل‌ورزی از پرداخت زکات

بخل‌ورزى منافقان از پرداخت زكات، سبب رسوخ نفاق در وجود آنان تا دم مرگ:
وَ مِنْهُمْ مَنْ عاهَدَ اللَّهَ لَئِنْ آتانا مِنْ فَضْلِهِ لَنَصَّدَّقَنَّ وَ لَنَكُونَنَّ مِنَ الصَّالِحِينَ‌ فَلَمَّا آتاهُمْ مِنْ فَضْلِهِ بَخِلُوا بِهِ وَ تَوَلَّوْا وَ هُمْ مُعْرِضُونَ‌ فَأَعْقَبَهُمْ نِفاقاً فِي قُلُوبِهِمْ إِلى‌ يَوْمِ يَلْقَوْنَهُ بِما أَخْلَفُوا اللَّهَ ما وَعَدُوهُ وَ بِما كانُوا يَكْذِبُونَ.


طعن و خرده‌گیری برخى منافقان به پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، در نحوه تقسیم زکات:
وَ مِنْهُمْ مَنْ يَلْمِزُكَ فِي الصَّدَقاتِ فَإِنْ أُعْطُوا مِنْها رَضُوا وَ إِنْ لَمْ يُعْطَوْا مِنْها إِذا هُمْ يَسْخَطُونَ‌. بنا بر يك احتمال، مقصود از صدقات، زكات واجب اموال است. مرجع ضمير «منهم» منافقان است. گفتنى است آيه ۶۰ كه درباره زکات واجب اموال مى‌باشد، قرينه است كه مقصود از «صدقات» در اين آيه نيز زكات مال باشد. مرجع ضمير «منهم» منافقان است.


خشنودی منافقان، در صورت برخوردارى از زكات و ناخرسندى آنان، در غير اين صورت:
وَ مِنْهُمْ مَنْ يَلْمِزُكَ فِي الصَّدَقاتِ فَإِنْ أُعْطُوا مِنْها رَضُوا وَ إِنْ لَمْ يُعْطَوْا مِنْها إِذا هُمْ يَسْخَطُونَ.


حق نداشتن منافقان در زكات، به رغم طمع آنان در آن:
وَ مِنْهُمْ مَنْ يَلْمِزُكَ فِي الصَّدَقاتِ فَإِنْ أُعْطُوا مِنْها رَضُوا وَ إِنْ لَمْ يُعْطَوْا مِنْها إِذا هُمْ يَسْخَطُونَ‌ وَ لَوْ أَنَّهُمْ رَضُوا ما آتاهُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ قالُوا حَسْبُنَا اللَّهُ سَيُؤْتِينَا اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ وَ رَسُولُهُ إِنَّا إِلَى اللَّهِ راغِبُونَ‌ إِنَّمَا الصَّدَقاتُ لِلْفُقَراءِ وَ الْمَساكِينِ وَ الْعامِلِينَ عَلَيْها وَ الْمُؤَلَّفَةِ قُلُوبُهُمْ وَ فِي الرِّقابِ وَ الْغارِمِينَ وَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَ ابْنِ السَّبِيلِ فَرِيضَةً مِنَ اللَّهِ وَ اللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ‌ وَ مِنْهُمُ الَّذِينَ يُؤْذُونَ النَّبِيَّ وَ يَقُولُونَ هُوَ أُذُنٌ قُلْ أُذُنُ خَيْرٍ لَكُمْ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ يُؤْمِنُ لِلْمُؤْمِنِينَ وَ رَحْمَةٌ لِلَّذِينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَ الَّذِينَ يُؤْذُونَ رَسُولَ اللَّهِ لَهُمْ عَذابٌ أَلِيمٌ. ذكر آیه زکات در اثناى آيات مربوط به منافقان براى قطع طمع آنان در زكات است.


۱. فراهیدی، خلیل بن احمد، العین، ج۵، ص ۱۷۷، «نفق».    
۲. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ص ۵۰۲، «نفق».    
۳. فیومی، احمد بن محمد، المصباح المنیر، ج ۱، ص ۶۱۸، «نفقت».    
۴. فرهنگ بزرگ سخن، ج ۸، ص ۷۸۸۲، «نفاق».
۵. نراقی، محمدمهدی، جامع السعادات، ج ۲، ص ۴۲۴.    
۶. توبه/سوره۹، آیه۷۵.    
۷. توبه/سوره۹، آیه۷۷.    
۸. توبه/سوره۹، آیه۷۵.    
۹. توبه/سوره۹، آیه۷۷.    
۱۰. توبه/سوره۹، آیه۷۵.    
۱۱. توبه/سوره۹، آیه۷۶.    
۱۲. توبه/سوره۹، آیه۷۸.    
۱۳. توبه/سوره۹، آیات۷۵-۷۷.    
۱۴. توبه/سوره۹، آیه۵۸.    
۱۵. زحیلی، وهبه، التّفسیر المنیر، ج ۱۰، ص ۲۵۴- ۲۵۵.    
۱۶. توبه/سوره۹، آیه۶۰.    
۱۷. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۵، ص ۶۳.    
۱۸. توبه/سوره۹، آیه۵۸.    
۱۹. توبه/سوره۹، آیات۵۸-۶۱.    
۲۰. زمخشری، محمود بن عمر، الکشّاف، ج ۲، ص ۲۸۳.    



مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱۵، ص۲۸۱، برگرفته از مقاله «منافقان و زکات».    
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۳۱، ص۲۲۹، برگرفته از مقاله «منافقان و زکات».    


رده‌های این صفحه : زکات | موضوعات قرآنی | نفاق




جعبه ابزار