موضوع اصول فقه

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

موضوع اصول فقه، ادله اربعه یا حجت در فقه یا... است.

---

موضوع علم، هر چیزی است که در آن علم، از عوارض ذاتی آن بحث می‌شود. این تعریف، مورد قبول علمای منطق است.

---

علمای اصول، در لزوم وجود موضوع برای هر علمی، اختلاف دارند؛ عده‌ای معتقدند لازم نیست هر علمی موضوع داشته باشد، اما برخی بر این باورند که وجود موضوع برای هر علمی لازم است، اما در لزوم وحدت موضوع و عدم آن اختلاف دارند؛ مشهور اصولیون معتقدند موضوع علم، باید امر واحدی باشد، زیرا وحدت هر علمی، به وحدت موضوع آن است، اما گروهی از متاخرین، از جمله مرحوم «آخوند خراسانی» اعتقاد دارند یک علم می‌تواند دارای چند موضوع باشد، زیرا وحدت علم را به وحدت غرض آن می‌دانند.

۲.۱ - موضوع علم اصول

با توجه به مطالب یاد شده، افرادی مانند مرحوم «آخوند»، موضوع علم اصول را، موضوعات مسائل آن می‌دانند که غرض همه آنها یکی است، اما کسانی که موضوع علم را واحد می‌دانند، در تعیین موضوع علم اصول، به شرح زیر، اختلاف نموده‌اند:
۱. برخی، موضوع علم اصول را «ادله اربعه» می‌دانند؛ این افراد خود به دو گروه تقسیم می‌شوند:
ا) مشهور اصولیون، موضوع علم اصول را «ادله اربعة بما هی ادله» می‌دانند؛
ب) مرحوم «صاحب فصول» موضوع علم اصول را «ذات ادله اربعه» می‌داند.
۲. برخی دیگر، موضوع علم اصول را «مطلق ادله» دانسته و آن را در ادله اربعه منحصر نمی‌کنند.
۳. گروهی از متاخرین، موضوع علم اصول را «حجت در فقه» می‌دانند.

---