• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

میرمحمدافضل ثابت‌الله‌آبادی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



میرمحمد افضل ثابتِ اللّه آبادی، شاعر قرن یازدهم و دوازدهم بود.



اصلش از بدخشان بود.
[۱] علیقلی بن محمدعلی واله داغستانی، ریاض الشعراء، ج۱، ص۱۰۳، نسخه خطی کتابخانه ملی ملک، ش ۴۳۰۱.
[۲] غلام بن ولی محمد مصحفی همدانی، عقد ثریا: تذکره فارسی گویان، ج۱، ص۱۹، چاپ عبدالحق، اورنگ آباد دکن ۱۹۳۴.
[۳] میرمحمد افضل»، شمس الدین بن خالد سامی، ذیل «ثابت، قاموس الاعلام، چاپ مهران، استانبول ۱۳۰۶ـ۱۳۱۶/۱۸۸۹ـ ۱۸۹۸.

جمعی از تذکره نویسان زادگاه او را اللّه آباد و بعضی دهلی یا اکبرآباد ذکر کرده اند، ولی نسبت اللّه آبادی در پایان نامش، در بیش‌تر تذکره ها، احتمال انتساب او را به اللّه آباد تقویت می‌کند.
[۴] غلام بن ولی محمد مصحفی همدانی، عقد ثریا: تذکره فارسی گویان، ج۱، ص۱۹، چاپ عبدالحق، اورنگ آباد دکن ۱۹۳۴.
[۵] میرحسین دوست حسینی سنبهلی، تذکره حسینی، ج۱، ص۸۰، لکهنو ۱۲۹۲.
[۶] لطفعلی بن آقاخان آذربیگدلی، آتشکده آذر، ج۱، ص۳۷۶، چاپ جعفر شهیدی، چاپ افست تهران ۱۳۳۷ ش.
[۷] علی ابراهیم خلیل، تذکره صحف ابراهیم، ج۱، ص۱۵۴، نسخه عکسی موجود در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران، ش ۲۹۷۴.

ثابت از سادات بود
[۸] بندر بن داس خوشگو، سفینه خوشگو، ج۱، ص۲۲۲، دفتر۳: تذکره شعرای فارسی، چاپ سیدشاه محمد عطاءالرحمان عطاکاکوی، پتنه ۱۳۷۸/۱۹۵۹.
و نیای او میرضیاءالدین حسین بدخشانی ، مشهور به اسلام خان و متخلص به والا، از صاحب منصبان عهد عالمگیر اورنگ زیب (حک: ۱۰۶۹ـ ۱۱۱۸) بود.
[۹] بندر بن داس خوشگو، سفینه خوشگو، ج۱، ص۲۲۲، دفتر۳: تذکره شعرای فارسی، چاپ سیدشاه محمد عطاءالرحمان عطاکاکوی، پتنه ۱۳۷۸/۱۹۵۹.
[۱۰] علی ابراهیم خلیل، تذکره صحف ابراهیم، ج۱، ص۱۵۴، نسخه عکسی موجود در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران، ش ۲۹۷۴.
[۱۱] ذبیح اللّه صفا، تاریخ ادبیات در ایران، ج۵، بخش ۲، ص۱۳۹۸، ج ۵، بخش ۲، تهران ۱۳۶۴ ش.



وی تحصیلات ابتدایی را در اللّه آباد به پایان برد و در همان‌جا با علوم و فنون مرسوم روزگار خویش آشنا شد و در فقه و کلام و حدیث نیز مهارت یافت.
[۱۲] علی ابراهیم خلیل، تذکره صحف ابراهیم، ج۱، ص۱۵۴، نسخه عکسی موجود در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران، ش ۲۹۷۴.
[۱۳] محمد قدرت اللّه گوپاموی، کتاب تذکره نتایج الافکار، ج۱، ص۱۳۴، بمبئی ۱۳۳۶ ش.
[۱۴] رضاقلی بن محمد هادی هدایت، تذکره ریاض العارفین، ج۱، ص۶۵، چاپ مهرعلی گرکانی، تهران (۱۳۴۴ ش).



پدرانش سنّی مذهب بودند، ولی ثابت با خوابی که در اوایل جوانی دید، مذهب تشیع را برگزید و کتاب‌هایی در اثبات امامت با نثری لطیف و سنجیده تألیف کرد.
[۱۵] بندر بن داس خوشگو، سفینه خوشگو، ج۱، ص۲۲۳، دفتر۳: تذکره شعرای فارسی، چاپ سیدشاه محمد عطاءالرحمان عطاکاکوی، پتنه ۱۳۷۸/۱۹۵۹.
[۱۶] علی ابراهیم خلیل، تذکره صحف ابراهیم، ج۱، ص۱۵۴، نسخه عکسی موجود در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران، ش ۲۹۷۴.



ثابت فردی فاضل و با کمال بود و حاکمان زمان، او را به سبب علم و فضلش تعظیم و تکریم می‌کردند.
[۱۷] محمد قدرت اللّه گوپاموی، کتاب تذکره نتایج الافکار، ج۱، ص۱۳۴، بمبئی ۱۳۳۶ ش.
[۱۸] غلام بن ولی محمد مصحفی همدانی، عقد ثریا: تذکره فارسی گویان، ج۱، ص۱۹، چاپ عبدالحق، اورنگ آباد دکن ۱۹۳۴.
وی در اواخر عمر گوشه نشینی اختیار کرد و به عبادت مشغول شد.
[۱۹] بندر بن داس خوشگو، سفینه خوشگو، ج۱، ص۲۲۳، دفتر۳: تذکره شعرای فارسی، چاپ سیدشاه محمد عطاءالرحمان عطاکاکوی، پتنه ۱۳۷۸/۱۹۵۹.
[۲۰] صدیق حسن خان، شمع انجمن، ج۱، ص۱۰۳، بهوپال ۱۹۲۳.
[۲۱] علی ابراهیم خلیل، تذکره صحف ابراهیم، ج۱، ص۱۵۴، نسخه عکسی موجود در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران، ش ۲۹۷۴.
گویا در دهلی جمعی از درویشان مرید وی بوده اند.
[۲۲] علیقلی بن محمدعلی واله داغستانی، ریاض الشعراء، ج۱، ص۱۰۳، نسخه خطی کتابخانه ملی ملک، ش ۴۳۰۱.
[۲۳] رضاقلی بن محمد هادی هدایت، تذکره ریاض العارفین، ج۱، ص۶۵، چاپ مهرعلی گرکانی، تهران (۱۳۴۴ ش).



ثابت در میان شعرای معاصرش به شعردانی و فهم شعر مشهور بود. او را «کلیم روزگار» و «عرفی وقت» و «سَحبان هند» نامیده اند.
[۲۴] بندر بن داس خوشگو، سفینه خوشگو، ج۱، ص۲۲۳، دفتر۳: تذکره شعرای فارسی، چاپ سیدشاه محمد عطاءالرحمان عطاکاکوی، پتنه ۱۳۷۸/۱۹۵۹.
[۲۵] آقابزرگ طهرانی، الذریعه، ج۹، قسم ۱، ص۱۸۱.
وی در سرودن قصیده های طولانی سرآمد بود، مثلاً قصیده‌ای ۴۵۰ بیتی به نام شهاب ثاقب دارد که در آن از مدعیان سخنوری انتقاد، و از به کار بردن الفاظ غریب و نامأنوس در اشعارش دفاع کرده است.
[۲۶] میرغلامعلی بن نوح آزاد بلگرامی، سروآزاد، ج۱، ص۲۰۳، چاپ سنگی کانپور۱۸۷۶، میکرو فیلم فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
[۲۷] علی ابراهیم خلیل، تذکره صحف ابراهیم، ج۱، ص۱۵۴، نسخه عکسی موجود در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران، ش ۲۹۷۴.
[۲۸] ذبیح اللّه صفا، تاریخ ادبیات در ایران، ج۵، بخش ۲، ص۱۳۹۹، ج ۵، بخش ۲، تهران ۱۳۶۴ ش.



او قصایدی غرّا در مدح ائمه علیهم‌السلام و شرح حوادث کربلا و مصائب امام حسین علیه السلام به روش مقبل اصفهانی (متوفی ۱۱۵۷) سروده است، ولی به سبب صنعت پردازی و تلاش تکلف آمیز برای ایراد معانی تازه، اشعارش روانی مرثیه های مقبل را ندارد.
[۲۹] علی ابراهیم خلیل، تذکره صحف ابراهیم، ج۱، ص۱۵۴، نسخه عکسی موجود در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران، ش ۲۹۷۴.



نسخه‌ای از دیوان ثابت به شماره ۲۷۴ در موزه بریتانیا موجود است که شامل قصایدی در مدح امامان و مثنوی‌هایی با موضوع کربلا و حوادث آن است و غزلیات ، رباعیات ، قطعات و مخمسات ثابت را نیز در بر دارد. این نسخه را شخصی به نام بندعلی، استنساخ و به مولوی محمدپناه تقدیم کرده است .


خوشگو
[۳۰] علی ابراهیم خلیل، تذکره صحف ابراهیم، ج۱، ص۱۵۴، نسخه عکسی موجود در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران، ش ۲۹۷۴.
که تذکره نویس معاصر ثابت بوده و نیز علی ابراهیم خلیل ،
[۳۱] علی ابراهیم خلیل، تذکره صحف ابراهیم، ج۱، ص۱۵۴، نسخه عکسی موجود در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران، ش ۲۹۷۴.
مرگ ثابت را در ۱۱۵۲ در پنجاه سالگی و در جهان آباد ذکر کرده‌اند و خوشگو
[۳۲] بندر بن داس خوشگو، سفینه خوشگو، ج۱، ص۲۲۳، دفتر۳: تذکره شعرای فارسی، چاپ سیدشاه محمد عطاءالرحمان عطاکاکوی، پتنه ۱۳۷۸/۱۹۵۹.
مادّه تاریخ «ثابت مرده» را در تاریخ وفات او ساخته است. لیکن برخی
[۳۳] علیقلی بن محمدعلی واله داغستانی، ریاض الشعراء، ج۱، ص۱۰۴، نسخه خطی کتابخانه ملی ملک، ش ۴۳۰۱.
[۳۴] میرحسین دوست حسینی سنبهلی، تذکره حسینی، ج۱، ص۸۰، لکهنو ۱۲۹۲.
[۳۵] غلام بن ولی محمد مصحفی همدانی، عقد ثریا: تذکره فارسی گویان، ج۱، ص۱۹، چاپ عبدالحق، اورنگ آباد دکن ۱۹۳۴.
[۳۶] طلعت اعتماد مقدّم، تذکره طلعت: مجموعه نغمه های پراکنده، ج۱، ص۵۳، تهران ۱۳۳۹ ش.
تاریخ وفات ثابت را ۱۳ ربیع الاول ۱۱۵۱ آورده اند.


ثابت فرزندی به نام میرمحمدعظیم متخلص به ثبات داشت که در اللّه آباد به دنیا آمد و تحصیلاتش را همان‌جا به پایان رساند.
[۳۷] غلام بن ولی محمد مصحفی همدانی، عقد ثریا: تذکره فارسی گویان، ج۱، ص۱۹، چاپ عبدالحق، اورنگ آباد دکن ۱۹۳۴.
[۳۸] علی ابراهیم خلیل، تذکره صحف ابراهیم، ج۱، ص۱۵۴، نسخه عکسی موجود در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران، ش ۲۹۷۴.



ثبات در زمان حیات پدرش چندان ذوقی در شعر و نثر از خود نشان نمی‌داد ولی بعد از وفات او از شاعران نامدار عصر خود شد. وی طبعی موزون و حافظه‌ای بسیار قوی داشت و سخنانش از فصاحت و بلاغت برخوردار بود.
[۳۹] غلام بن ولی محمد مصحفی همدانی، عقد ثریا: تذکره فارسی گویان، ج۱، ص۱۹، چاپ عبدالحق، اورنگ آباد دکن ۱۹۳۴.
[۴۰] علی ابراهیم خلیل، تذکره صحف ابراهیم، ج۱، ص۱۵۴، نسخه عکسی موجود در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران، ش ۲۹۷۴.
[۴۱] محمد قدرت اللّه گوپاموی، کتاب تذکره نتایج الافکار، ج۱، ص۱۳۶، بمبئی ۱۳۳۶ ش.



به گفته واله داغستانی ،
[۴۲] علیقلی بن محمدعلی واله داغستانی، ریاض الشعراء، ج۱، ص۱۰۴ـ ۱۰۵، نسخه خطی کتابخانه ملی ملک، ش ۴۳۰۱.
ثبات شب و روز را صرف شعر و شاعری می‌کرد و گاه برای اصلاح اشعارش به او مراجعه می‌کرد. وی در تحریر تذکره ریاض الشعراء به واله کمک کرده است.
همچنین واله داغستانی
[۴۳] علیقلی بن محمدعلی واله داغستانی، ریاض الشعراء، ج۱، ص۱۰۴ـ ۱۰۵، نسخه خطی کتابخانه ملی ملک، ش ۴۳۰۱.
از دیوان چهارهزار بیتی ثبات سخن گفته و اشعار ثبات را به بکر بودن و داشتن مضمونهای نو ستوده است.


(۱) لطفعلی بن آقاخان آذربیگدلی، آتشکده آذر، چاپ جعفر شهیدی، چاپ افست تهران ۱۳۳۷ ش.
(۲) میرغلامعلی بن نوح آزاد بلگرامی، سروآزاد، چاپ سنگی کانپور۱۸۷۶، میکرو فیلم فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
(۳) آقابزرگ طهرانی، الذریعه.
(۴) طلعت اعتماد مقدّم، تذکره طلعت: مجموعه نغمه های پراکنده، تهران ۱۳۳۹ ش.
(۵) میرحسین دوست حسینی سنبهلی، تذکره حسینی، لکهنو ۱۲۹۲.
(۶) علی ابراهیم خلیل، تذکره صحف ابراهیم، نسخه عکسی موجود در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران، ش ۲۹۷۴.
(۷) بندر بن داس خوشگو، سفینه خوشگو، دفتر۳: تذکره شعرای فارسی، چاپ سیدشاه محمد عطاءالرحمان عطاکاکوی، پتنه ۱۳۷۸/۱۹۵۹.
(۸) شمس الدین بن خالد سامی، قاموس الاعلام، چاپ مهران، استانبول ۱۳۰۶ـ۱۳۱۶/۱۸۸۹ـ ۱۸۹۸.
(۹) صدیق حسن خان، شمع انجمن، بهوپال ۱۹۲۳.
(۱۰) ذبیح اللّه صفا، تاریخ ادبیات در ایران، ج ۵، بخش ۲، تهران ۱۳۶۴ ش.
(۱۱) محمد قدرت اللّه گوپاموی، کتاب تذکره نتایج الافکار، بمبئی ۱۳۳۶ ش.
(۱۲) غلام بن ولی محمد مصحفی همدانی، عقد ثریا: تذکره فارسی گویان، چاپ عبدالحق، اورنگ آباد دکن ۱۹۳۴.
(۱۳) علیقلی بن محمدعلی واله داغستانی، ریاض الشعراء، نسخه خطی کتابخانه ملی ملک، ش ۴۳۰۱.
(۱۴) رضاقلی بن محمد هادی هدایت، تذکره ریاض العارفین، چاپ مهرعلی گرکانی، تهران (۱۳۴۴ ش).


۱. علیقلی بن محمدعلی واله داغستانی، ریاض الشعراء، ج۱، ص۱۰۳، نسخه خطی کتابخانه ملی ملک، ش ۴۳۰۱.
۲. غلام بن ولی محمد مصحفی همدانی، عقد ثریا: تذکره فارسی گویان، ج۱، ص۱۹، چاپ عبدالحق، اورنگ آباد دکن ۱۹۳۴.
۳. میرمحمد افضل»، شمس الدین بن خالد سامی، ذیل «ثابت، قاموس الاعلام، چاپ مهران، استانبول ۱۳۰۶ـ۱۳۱۶/۱۸۸۹ـ ۱۸۹۸.
۴. غلام بن ولی محمد مصحفی همدانی، عقد ثریا: تذکره فارسی گویان، ج۱، ص۱۹، چاپ عبدالحق، اورنگ آباد دکن ۱۹۳۴.
۵. میرحسین دوست حسینی سنبهلی، تذکره حسینی، ج۱، ص۸۰، لکهنو ۱۲۹۲.
۶. لطفعلی بن آقاخان آذربیگدلی، آتشکده آذر، ج۱، ص۳۷۶، چاپ جعفر شهیدی، چاپ افست تهران ۱۳۳۷ ش.
۷. علی ابراهیم خلیل، تذکره صحف ابراهیم، ج۱، ص۱۵۴، نسخه عکسی موجود در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران، ش ۲۹۷۴.
۸. بندر بن داس خوشگو، سفینه خوشگو، ج۱، ص۲۲۲، دفتر۳: تذکره شعرای فارسی، چاپ سیدشاه محمد عطاءالرحمان عطاکاکوی، پتنه ۱۳۷۸/۱۹۵۹.
۹. بندر بن داس خوشگو، سفینه خوشگو، ج۱، ص۲۲۲، دفتر۳: تذکره شعرای فارسی، چاپ سیدشاه محمد عطاءالرحمان عطاکاکوی، پتنه ۱۳۷۸/۱۹۵۹.
۱۰. علی ابراهیم خلیل، تذکره صحف ابراهیم، ج۱، ص۱۵۴، نسخه عکسی موجود در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران، ش ۲۹۷۴.
۱۱. ذبیح اللّه صفا، تاریخ ادبیات در ایران، ج۵، بخش ۲، ص۱۳۹۸، ج ۵، بخش ۲، تهران ۱۳۶۴ ش.
۱۲. علی ابراهیم خلیل، تذکره صحف ابراهیم، ج۱، ص۱۵۴، نسخه عکسی موجود در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران، ش ۲۹۷۴.
۱۳. محمد قدرت اللّه گوپاموی، کتاب تذکره نتایج الافکار، ج۱، ص۱۳۴، بمبئی ۱۳۳۶ ش.
۱۴. رضاقلی بن محمد هادی هدایت، تذکره ریاض العارفین، ج۱، ص۶۵، چاپ مهرعلی گرکانی، تهران (۱۳۴۴ ش).
۱۵. بندر بن داس خوشگو، سفینه خوشگو، ج۱، ص۲۲۳، دفتر۳: تذکره شعرای فارسی، چاپ سیدشاه محمد عطاءالرحمان عطاکاکوی، پتنه ۱۳۷۸/۱۹۵۹.
۱۶. علی ابراهیم خلیل، تذکره صحف ابراهیم، ج۱، ص۱۵۴، نسخه عکسی موجود در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران، ش ۲۹۷۴.
۱۷. محمد قدرت اللّه گوپاموی، کتاب تذکره نتایج الافکار، ج۱، ص۱۳۴، بمبئی ۱۳۳۶ ش.
۱۸. غلام بن ولی محمد مصحفی همدانی، عقد ثریا: تذکره فارسی گویان، ج۱، ص۱۹، چاپ عبدالحق، اورنگ آباد دکن ۱۹۳۴.
۱۹. بندر بن داس خوشگو، سفینه خوشگو، ج۱، ص۲۲۳، دفتر۳: تذکره شعرای فارسی، چاپ سیدشاه محمد عطاءالرحمان عطاکاکوی، پتنه ۱۳۷۸/۱۹۵۹.
۲۰. صدیق حسن خان، شمع انجمن، ج۱، ص۱۰۳، بهوپال ۱۹۲۳.
۲۱. علی ابراهیم خلیل، تذکره صحف ابراهیم، ج۱، ص۱۵۴، نسخه عکسی موجود در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران، ش ۲۹۷۴.
۲۲. علیقلی بن محمدعلی واله داغستانی، ریاض الشعراء، ج۱، ص۱۰۳، نسخه خطی کتابخانه ملی ملک، ش ۴۳۰۱.
۲۳. رضاقلی بن محمد هادی هدایت، تذکره ریاض العارفین، ج۱، ص۶۵، چاپ مهرعلی گرکانی، تهران (۱۳۴۴ ش).
۲۴. بندر بن داس خوشگو، سفینه خوشگو، ج۱، ص۲۲۳، دفتر۳: تذکره شعرای فارسی، چاپ سیدشاه محمد عطاءالرحمان عطاکاکوی، پتنه ۱۳۷۸/۱۹۵۹.
۲۵. آقابزرگ طهرانی، الذریعه، ج۹، قسم ۱، ص۱۸۱.
۲۶. میرغلامعلی بن نوح آزاد بلگرامی، سروآزاد، ج۱، ص۲۰۳، چاپ سنگی کانپور۱۸۷۶، میکرو فیلم فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
۲۷. علی ابراهیم خلیل، تذکره صحف ابراهیم، ج۱، ص۱۵۴، نسخه عکسی موجود در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران، ش ۲۹۷۴.
۲۸. ذبیح اللّه صفا، تاریخ ادبیات در ایران، ج۵، بخش ۲، ص۱۳۹۹، ج ۵، بخش ۲، تهران ۱۳۶۴ ش.
۲۹. علی ابراهیم خلیل، تذکره صحف ابراهیم، ج۱، ص۱۵۴، نسخه عکسی موجود در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران، ش ۲۹۷۴.
۳۰. علی ابراهیم خلیل، تذکره صحف ابراهیم، ج۱، ص۱۵۴، نسخه عکسی موجود در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران، ش ۲۹۷۴.
۳۱. علی ابراهیم خلیل، تذکره صحف ابراهیم، ج۱، ص۱۵۴، نسخه عکسی موجود در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران، ش ۲۹۷۴.
۳۲. بندر بن داس خوشگو، سفینه خوشگو، ج۱، ص۲۲۳، دفتر۳: تذکره شعرای فارسی، چاپ سیدشاه محمد عطاءالرحمان عطاکاکوی، پتنه ۱۳۷۸/۱۹۵۹.
۳۳. علیقلی بن محمدعلی واله داغستانی، ریاض الشعراء، ج۱، ص۱۰۴، نسخه خطی کتابخانه ملی ملک، ش ۴۳۰۱.
۳۴. میرحسین دوست حسینی سنبهلی، تذکره حسینی، ج۱، ص۸۰، لکهنو ۱۲۹۲.
۳۵. غلام بن ولی محمد مصحفی همدانی، عقد ثریا: تذکره فارسی گویان، ج۱، ص۱۹، چاپ عبدالحق، اورنگ آباد دکن ۱۹۳۴.
۳۶. طلعت اعتماد مقدّم، تذکره طلعت: مجموعه نغمه های پراکنده، ج۱، ص۵۳، تهران ۱۳۳۹ ش.
۳۷. غلام بن ولی محمد مصحفی همدانی، عقد ثریا: تذکره فارسی گویان، ج۱، ص۱۹، چاپ عبدالحق، اورنگ آباد دکن ۱۹۳۴.
۳۸. علی ابراهیم خلیل، تذکره صحف ابراهیم، ج۱، ص۱۵۴، نسخه عکسی موجود در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران، ش ۲۹۷۴.
۳۹. غلام بن ولی محمد مصحفی همدانی، عقد ثریا: تذکره فارسی گویان، ج۱، ص۱۹، چاپ عبدالحق، اورنگ آباد دکن ۱۹۳۴.
۴۰. علی ابراهیم خلیل، تذکره صحف ابراهیم، ج۱، ص۱۵۴، نسخه عکسی موجود در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران، ش ۲۹۷۴.
۴۱. محمد قدرت اللّه گوپاموی، کتاب تذکره نتایج الافکار، ج۱، ص۱۳۶، بمبئی ۱۳۳۶ ش.
۴۲. علیقلی بن محمدعلی واله داغستانی، ریاض الشعراء، ج۱، ص۱۰۴ـ ۱۰۵، نسخه خطی کتابخانه ملی ملک، ش ۴۳۰۱.
۴۳. علیقلی بن محمدعلی واله داغستانی، ریاض الشعراء، ج۱، ص۱۰۴ـ ۱۰۵، نسخه خطی کتابخانه ملی ملک، ش ۴۳۰۱.



دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «میرمحمدافضل ثابت‌الله‌آبادی»، شماره۴۲۰۳.    



جعبه ابزار