نخل (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
نَخْل (به فتح نون و سکون خاء) از
واژگان قرآن کریم به معنای درخت خرما است. نخل را جمع نخلة گفته و اصل نخل به معنی بیختن و الک کردن آرد است.
نَخْل به معنای درخت خرما است. در واحد و جمع استعمال می‌شود مثل
(وَ النَّخْلَ باسِقاتٍ لَها طَلْعٌ نَضِیدٌ) (و نخلهاى بلندقامت كه ميوه‌هاى متراكم دارند)
که به قرینه وصف در جمع به کار رفته و مثل
(کَاَنَّهُمْ اَعْجازُ نَخْلٍ مُنْقَعِرٍ) (كه مردم را همچون تنه‌هاى نخل ريشه كن شده از جا برمى‌كند!)
طبرسی ذیل
آیه ۲۶۶ بقره نخل را جمع نخلة گفته و گوید: اصل نخل به معنی بیختن و الک کردن آرد است و به قولی درخت خرما را از آن نخل گویند که خالص شده مانند خالص شدن مغز از قشر بوسیله الک کردن
در
قاموس و
اقرب معنای اوّلی نخل را تصفیه گفته است ایضا قاموس نخل و نخیل را جمع نخلة می‌داند.
واحد آن نخلة است نحو
(فَاَجاءَهَا الْمَخاضُ اِلی جِذْعِ النَّخْلَةِ) (درد زايمان او را به كنار تنه درخت خرمايى كشاند)
جمع آن نخیل می‌باشد
(فَاَنْشَاْنا لَکُمْ بِهِ جَنَّاتٍ مِنْ نَخِیلٍ وَ اَعْنابٍ) (پس بوسيله آن باغهايى از درختان نخل و
انگور براى شما ايجاد كرديم)
به قولی نخیل اسم جمع است.
در پایان ناگفته نماند که مذکّر و مؤنّث هر دو آمده است مانند
(اَعْجازُ نَخْلٍ خاوِیَةٍ) (مانند تنه‌هاى پوسيده نخل روى زمين افتاده‌اند)
(اَعْجازُ نَخْلٍ مُنْقَعِرٍ) (تنه‌هاى نخل ريشه كن شده)
.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «نخل»، ج۷، ص۳۷.
