• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

نسخ قرآن به قرآن (علوم قرآنی)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



نسخ آیه‌ای از قرآن به آیه دیگر را نسخ قرآن به قرآن گویند.



«نسخ قرآن به قرآن» که به آن «نسخ کتاب به کتاب» و «نسخ آیه به آیه» نیز می‌گویند، یکی از اقسام نسخ است.


درباره این نسخ، سه نظر هست:
۱. طرفداران نسخ می‌گویند نسخ قرآن به قرآن جایز است و واقع هم شده است. ابوجعفر نحاس علاوه بر قبول نسخ قرآن به قرآن، ۱۳۸ مورد از موارد نسخ قرآن را در کتاب الناسخ و المنسوخ برشمرده است.
۲. عده‌ای معتقدند نسخ آیه به آیه، در قرآن وجود ندارد. عبدالکریم خطیب با توجیه آیه (مَا نَنسَخْ مِنْ آیَةٍ اَوْ نُنسِهَا نَاْتِ بِخَیْرٍ مِّنْهَا اَوْ مِثْلِهَا...) آیات ناسخ و منسوخ را مورد بحث قرار داده و در صدد اثبات عدم نسخ آن‌ها برآمده است.
۳. دسته سوم همچون آیت‌الله خویی رحمة‌الله‌علیه ضمن پذیرش نسخ آیه به آیه (مانند آیه نجوا ) نسخ بسیاری از آیات را قبول ندارند و با کسانی که به علت وجود تنافی ظاهری بین برخی از آیات، ملتزم به نسخ شده‌اند، مخالفند و می‌گویند در بسیاری از موارد نسخ، در معانی آیات، تامل کافی نشده است، و گفته‌اند آیه متاخر، حکم آیه متقدم را نسخ کرده است؛ زیرا بسیاری از آیات، عام و خاص و مطلق و مقید هستند، نه ناسخ و منسوخ .


۱. سوره بقره/۲، آیه۱۰۶.    
۲. زرکشی، محمد بن بهادر، البرهان فی علوم القرآن، ج۲، ص۳۲.    
۳. زرقانی، محمد عبد العظیم، مناهل العرفان فی علوم القرآن، ج۲، ص۲۳۶.    
۴. سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، الاتقان فی علوم القرآن، ج۳، ص۶۷.    
۵. صالح، صبحی، مباحث فی علوم القرآن، ص۲۶۲.    



فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «نسخ قرآن به قرآن».    



جعبه ابزار