ولایت بخارا
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بخارا، ولایت و شهری در جمهوری
ازبکستان می‌باشد.
ولایت بخارا (جمعیت در ۱۳۵۶ ش /۱۹۷۷ حدود ۰۰۰، ۱۸۰، ۱ تن)، با مساحتی حدود ۰۰۰، ۱۴۳ کیلومترمربع، در جنوب غربی جمهوری ازبکستان واقع است. از شمال به جمهوری قزاقستان، از مشرق به ولایت سیردریا (سمرقند)، از جنوب شرقی به
ولایت قشقا دریا و از مغرب به جمهوری خودمختار قراقالپاق و جمهوری
ترکمنستان محدود است. کمابیش با ناحیه زرافشان قدیم مطابقت دارد.
مشتمل بر ۸۴ ده، سه شهر به نامهای زرافشان، خوقند و نوایی و سه شهرک جدید است.
رود زرافشان که از کوههای بُتّم سرچشمه می‌گیرد با جهت شرقی ـ غربی از ولایت سمرقند وارد آن می‌شود و سپس با جهت شمال شرقی ـ جنوب غربی از اراضی آن می‌گذرد.
رود جیحون (آمودریا) در جانب غربی آن در خاک جمهوری ترکمنستان با جهت شرقی ـ شمال غربی جاری است.
آبادی‌های آن بیش‌تر در دره رود زرافشان قرار دارد، منطقه‌ای خشک است و صحراهای قزل قوم و قراقوم بیش‌تر اراضی آن را فراگرفته ، دارای کشت پنبه و میوه است. دامداری دارد. در
ایران آلوی بخارا (یا آلوبخارا) معروف و جزو خشکبار است. کارخانه‌های آماده کردن پوست قره گل، پنبه پاک کنی، پارچه بافی، قالیچه بافی و قالیبافی و چاقوسازی و زریبافی، کفش‌دوزی و تولید
ابریشم دارد. معادن
نفت و
گاز آن استخراج می‌شود. خطوط راه آهن از آن می‌گذرد.
در ۱۳۱۶ ش/ ۱۹۳۸، ولایت بخارا در جمهوری ازبکستان تشکیل، و مرکز آن شهر بخارا تعیین شد. طبق آمارگیری ۱۳۴۹ ش /۱۹۷۰، ظاهراً حدود ۷۲% جمعیت ولایت بخارا را ازبکان تشکیل می‌دادند. در ۱۲۹۹ ش /۱۹۲۰ جمعیت بخارا عمدتاً
ازبک و
قزاق و
تاجیک و
یهودی و عرب بودند،
در دهه‌های اخیر گروه‌هایی از یهودی‌ها از بخارا به
اسراییل مهاجرت کرده‌اند. امروز گروه‌هایی از تاجیکان نیز به زبان ازبکی تکلم می‌کنند. همچنین گروه‌های روس تبار در ولایت بخارا به سر می‌برند.
(۱) عالم خان بن امیر عبدالاحد، خاطره های امیر عالم خان، چاپ احرار مختاراف، تهران ۱۳۷۳ ش؛
دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «ولایت بخارا»، شماره۶۱۰.
