• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

عجوز (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





عَجُوز (به فتح عین و ضم جیم) از واژگان قرآن کریم به معنای پیرزن است. این کلمه چهار بار در قرآن کریم به کار رفته است.



عَجُوز به معنای پیرزن است. به واسطه عاجز بودن از کارهای بسیار، عجوز گفته شده است. در اقرب الموارد گفته: آن وصف خاصّ پیرزن است.
[۴] شرتونی، سعید، اقرب الوارد، ماده عجز.
جمع آن عُجُز (به ضمّ اول و دوم) و عَجَائِز است.


عجوز دو دفعه درباره زن حضرت ابراهیم (علیه‌السّلام) به کار رفته است.
(قَالَتْ يَا وَيْلَتَى أَأَلِدُ وَأَنَاْ عَجُوزٌ وَهَذَا بَعْلِي شَيْخًا) (گفت: «اى واى بر من! آيا من فرزند مى‌آورم در حالى‌كه پيرزنم، و اين شوهرم پيرمردى است؟!...)
(فَأَقْبَلَتِ امْرَأَتُهُ فِي صَرَّةٍ فَصَكَّتْ وَجْهَهَا وَقَالَتْ عَجُوزٌ عَقِيمٌ) (در اين هنگام همسرش جلو آمد در حالى‌كه از خوشحالی و تعجّب فرياد مى‌كشيد، به صورت خود زد و گفت: (آيا پسرى خواهم آورد با اينكه پيرزنى نازا هستم؟!)
همچنین عجوز دو بار در خصوص زن حضرت لوط (علیه‌السّلام) به کار رفته است.
(فَنَجَّيْنَاهُ وَأَهْلَهُ أَجْمَعِينَ • إِلَّا عَجُوزًا فِي الْغَابِرِينَ) (ما او و تمامى خاندانش را نجات داديم • جز پيرزنى كه در ميان بازماندگان بود.) (إِذْ نَجَّيْنَاهُ وَأَهْلَهُ أَجْمَعِينَ • إِلَّا عَجُوزًا فِي الْغَابِرِينَ) (او و خاندانش را همگى نجات داديم • مگر پيرزنى كه از بازماندگان بود...)


عجوز چهار بار در قرآن کریم به کار رفته است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۴، ص۲۹۴.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ج۱، ص۵۴۸.    
۳. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۴، ص۲۵.    
۴. شرتونی، سعید، اقرب الوارد، ماده عجز.
۵. هود/سوره۱۱، آیه۷۲.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۳۰.    
۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۰، ص۳۲۵.    
۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۰، ص۴۸۴.    
۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۵، ص۲۷۴.    
۱۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۲، ص۹۳.    
۱۱. ذاریات/سوره۵۱، آیه۲۹.    
۱۲. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۵۲۱.    
۱۳. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۸، ص۳۷۸.    
۱۴. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۸، ص۵۶۸.    
۱۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۲۳۸.    
۱۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۳، ص۳۱۵.    
۱۷. شعراء/سوره۲۶، آیه۱۷۱.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۳۷۴.    
۱۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۲، ص۱۸۱.    
۲۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۲، ص۲۶۸.    
۲۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۷، ص۳۱۵.    
۲۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۸، ص۵۲.    
۲۳. صافات/سوره۳۷، آیه۱۳۵.    
۲۴. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۴۵۱.    
۲۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۲، ص۱۸۱.    
۲۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۲، ص۱۸۱.    
۲۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۸، ص۷۱۵.    
۲۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۱، ص۴۶.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «عَجوز»، ج۴، ص۲۹۴.    






جعبه ابزار