• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

کارآموزی برای کارمندان

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کارآموزی برای کارمندان، یکی از مباحث مطرح در روان‌شناسی صنعتی و سازمانی بوده و به معنای آموزش کارکنان انتخاب شده برای افزایش بهره‌وری کار انجام شده می‌باشد. پس از آنکه متقاضیان یک شغل، مورد آزمون و مصاحبه قرار گرفتند و بهترین افراد انتخاب شدند، روان‌شناس استخدامی کمک می‌کند تا کارکنان جدید تحت آموزش قرار گیرند. پژوهش نشان می‌دهد که آموزش، نه تنها کارکنان را از مهارت‌های مناسبی برای شغل محوله برخوردار می‌سازد، بلکه ناکامی و استرس آنها را نیز کاهش می‌دهد.
[۱] هافمن، کارل و دیگران، روان‌شناسی عمومی، ج۲، ص۳۳۷، سیامک نقش‌بندی و دیگران، تهران، ارسباران، ۱۳۷۹، چاپ اول.




به رویکردی که هدف اصلی آن، یادگیری کارکنان و افزایش مهارت‌های لازم جهت ایفای مؤثرتر وظایف شغلی آنان است، آموزش گفته می‌شود. در فرایند آموزش، آموزش‌دهنده می‌کوشد تا متصدیان مشاغل گوناگون یک سازمان، مهارت‌های لازم برای ایفای مؤثرتر وظایف شغل خود را کسب کنند. نگرش مدیریت سازمان‌های موفق در زمینه فرایند آموزش، آن است که همه کارکنان سازمان، از بالاترین سطوح مدیریت گرفته تا کارگران غیر ماهر و از آغاز ورود به سازمان تا چند ماه قبل از بازنشستگی، در فرایند آموزش و بهبود، مشارکت داشته باشند. آموزش، به شغل خاصی محدود نمی‌شود و بیشتر فعالیت‌های آموزش‌دهندگان نیز صرف تغییر نگرش‌ها، انگیزه‌ها و مهارت‌های مربوط به روابط "بین‌فردی" می‌شود.
[۲] ساعتچی، محمود، روان‌شناسی صنعتی و سازمانی، ص۱۰۲، تهران، ویرایش، ۱۳۸۶، چاپ اول.



معمولا یک سازمان کار جهت نیل به هدف‌های زیر اقدام به اجرای برنامه‌های آموزش جهت کارکنان خود می‌نماید:

۲.۱ - ایجاد مهارت و دانش

یعنی آموزش دانش و مهارت و رفتار لازم جهت انجام وظایف شغل، به افرادی که اخیرا برای تصدی یک شغل معین گزینش شده‌اند، قبل از اینکه شروع به کار کنند. این برنامه به عنوان یک دوره آموزش قبل از خدمت نامیده می‌شود.

۲.۲ - ایجاد شرایط لازم ترفیع

برای آماده ساختن و ایجاد توانایی‌های لازم در کارکنان به منظور به عهده گرفتن شغل یا مسئولیتی در سطح بالاتر صورت می‌گیرد. اصطلاحا به این نوع دوره‌های آموزشی، آموزش ضمن خدمت می‌گویند.

۲.۳ - روزآمدی دانش و مهارت

این برنامه نیز یک برنامه آموزش ضمن خدمت می‌باشد، که جهت بازآموزی و همچنین آشنا ساختن شاغلین با آخرین دستاوردهای علمی و فنی مربوط به شغل اجراء می‌گردد.
[۳] مقدمی‌پور، مرتضی، روان‌شناسی کار، ص۱۲۸، تهران، مهربان، ۱۳۸۷، چاپ ششم.



برای اینکه کارکنان سازمان نسبت به شرکت در دوره‌های آموزشی علاقه و شوق بیشتری پیدا کنند، لازم است نیازهای آموزشی آنان به درستی مشخص شود و قوانین و مقررات سازمان به گونه‌ای تدوین گردد که هرگونه افزایش حقوق و مزایا، ارتقا، جابجایی و بالاخره اختصاص هر امتیازی در سازمان، مشروط به طی دوره‌های آموزشی مناسب شود. در این صورت، لازم است:
· طراحی دوره آموزشی توسط کارشناسان ورزیده انجام گیرد.
· روش‌های آموزشی بر پایه قوانین یادگیری تدوین شوند.
· انتخاب مدیر و کارشناسان آموزش براساس ضوابط علمی و دقیق انجام گیرد.
· از روش‌های آموزش اثربخش استفاده شود.
· بودجه کافی برای کل فرایند آموزش اختصاص داده شود.
· از ابزار و وسایل کمک آموزشی در حد وسیع استفاده شود.
· بهترین و مناسب‌ترین محل‌ها برای برگزاری دوره‌های آموزشی، انتخاب شود.
· از کارآمدترین و موفق‌ترین آموزش‌دهندگان برای تدریس در دوره‌های آموزشی، دعوت به عمل آید.
· نیازهای آموزشی شرکت‌کنندگان در دوره‌ها، براساس روش‌های مناسب، نظیر تجزیه و تحلیل شغل، ارزیابی عملکرد شغلی و... تعیین شود.

قبل از تشکیل هر دوره آموزشی، ابتدا لازم است کارکنان واحد آموزش سازمان در دوره‌های خاص آموزشی شرکت کنند و طی آن، به همه مهارت‌های شناختی، هیجانی و حرکتی شغلی که بر عهده دارند، آشنا شوند، دوره‌های مربوط به دروسی نظیر "روان‌شناسی یادگیری"، "روان‌شناسی تدریس" و نظایر آن را بگذرانند و خود را به آن مرحله از رشد و خودشکوفایی برسانند که بتوانند مسئولیت رشد و شکوفایی افراد دیگر را در سازمان، به عهده بگیرند.
[۴] ساعتچی، محمود، روان‌شناسی بهره‌وری، ص۲۰۰، تهران، ویرایش، ۱۳۷۷، چاپ دوم.



تردیدی نیست که مواد آموزشی، تابعی هستند از هدف‌های برنامه آموزشی، اما به طور کلی می‌توان آنچه را که در دوره‌های آموزشی کارکنان سازمان‌ها، آموزش داده می‌شود به مقوله‌های زیر تقسیم نمود:
· دانش و اطلاعات لازم درباره سازمان و تشکیلات، روابط سازمانی، قوانین، مقررات و آیین‌نامه‌های حاکم بر سازمان. این اطلاعات، عملکرد و رفتار فرد را در محیط کار قانونی و آسان می‌سازد.
· اطلاعات علمی و مهارت فنی در ارتباط با وظایف شغلی که موجب بهبود کیفیت و افزایش کمی محصول و کاهش هزینه‌ها و جلوگیری از اتلاف منابع و سوانح کار می‌گردد.
· روابط انسانی در سازمان و شیوه ارتباط با همکاران (کارمندان، سرپرستان، مدیران و سایر پرسنل). دانستن این مطالب باعث رفتاری عقلایی، بدون تنش و صمیمی در گروه‌های کاری می‌شود.
· روابط اجتماعی در سطحی وسیع، در ارتباط با ارباب رجوع و سایر افراد خارج از سازمان که فرد به نحوی، به لحاظ شرایط و موقعیت شغلی، با آنان سر و کار دارد.
· نگرش‌ها و ارزش‌های مناسب و مطلوب نسبت به کار و تلاش و خدمت و تقویت حس مسئولیت اجتماعی و ملی و انسانی و ایجاد انضباط و سایر ویژگی‌های لازم برای نیل به یک جامعه پویا و پیشرو.
[۵] مقدمی‌پور، مرتضی، روان‌شناسی کار، ص۱۳۸، تهران، مهربان، ۱۳۸۷، چاپ ششم.



۱. هافمن، کارل و دیگران، روان‌شناسی عمومی، ج۲، ص۳۳۷، سیامک نقش‌بندی و دیگران، تهران، ارسباران، ۱۳۷۹، چاپ اول.
۲. ساعتچی، محمود، روان‌شناسی صنعتی و سازمانی، ص۱۰۲، تهران، ویرایش، ۱۳۸۶، چاپ اول.
۳. مقدمی‌پور، مرتضی، روان‌شناسی کار، ص۱۲۸، تهران، مهربان، ۱۳۸۷، چاپ ششم.
۴. ساعتچی، محمود، روان‌شناسی بهره‌وری، ص۲۰۰، تهران، ویرایش، ۱۳۷۷، چاپ دوم.
۵. مقدمی‌پور، مرتضی، روان‌شناسی کار، ص۱۳۸، تهران، مهربان، ۱۳۸۷، چاپ ششم.



سایت پژوهه، برگرفته از مقاله «کارآموزی برای کارمندان»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۹/۰۵/۲۷.    






جعبه ابزار