• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

کیف استعدادی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


کیف استعدادی، یکی از اصطلاحات به‌کار رفته در علم منطق بوده و به‌معنای استعداد شدید برای قبول یا عدم قبول یک اثر است.


برای کیف در تقسیم اولیه چهار قسم ذکر کرده‌اند:
۱. کیفیات محسوسه؛
۲. کیفیات نفسانیه؛
۳. کیفیات مختص به کمیات؛
۴. کیفیات استعدادی.
[۱] حکیم سبزواری، ملا هادی، المنظومة، ج ۱، ص ۱۶۵.    


کیف استعدادی، عبارت است از قوه و حالتی در شئ برای مقاومت و دفاع از تاثر سریع، یا برای سرعت و سهولت تاثر. به عبارت دیگر، استعداد شدید برای عدم قبول یا قبول یک اثر را کیف استعدادی گویند. از قسم اول به "قوّه" یا "قوّه طبیعیه"، و از قسم دوم به "لا قوّه" یا "لا قوّه طبیعیه" تعبیر می‌کنند. مثال قسم اول، مِمراضیت (علیل المزاج بودن و بُنیه ضعیف داشتن و آمادگی برای مریض شدن) و لین (آمادگی برای خرق و تفرّق) است و مثال قسم دوم، مِصحاحیت (بنیه قوی داشتن و استعداد برای دفع امراض و عدم قبول آنها) و صلابت (استعداد مقاومت در برابر خرق و تفرّق) است.
[۲] ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، النجاة، ص۱۵۵.    
[۳] خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس، ص۴۴.    
[۴] علامه حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید، ص ۲۸.    
[۵] ابوالحسن سالاری، بهمنیار بن مرزبان، التحصیل، ص۳۱.
[۶] ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (منطق)، ج۱، ص۶۶.
[۷] مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۶۴-۶۶.
[۸] ابوحامد غزالی، محمد بن محمد، معیار العلم فی فن المنطق، ص۲۹۹-۳۰۰.    
[۹] خوانساری، محمد، منطق صوری، ص۱۴۵.
[۱۰] گرامی، محمدعلی، منطق مقارن، ص۷۲.


۱. ↑ حکیم سبزواری، ملا هادی، المنظومة، ج ۱، ص ۱۶۵.    
۲. ↑ ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، النجاة، ص۱۵۵.    
۳. ↑ خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس، ص۴۴.    
۴. ↑ علامه حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید، ص ۲۸.    
۵. ↑ ابوالحسن سالاری، بهمنیار بن مرزبان، التحصیل، ص۳۱.
۶. ↑ ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (منطق)، ج۱، ص۶۶.
۷. ↑ مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۶۴-۶۶.
۸. ↑ ابوحامد غزالی، محمد بن محمد، معیار العلم فی فن المنطق، ص۲۹۹-۳۰۰.    
۹. ↑ خوانساری، محمد، منطق صوری، ص۱۴۵.
۱۰. ↑ گرامی، محمدعلی، منطق مقارن، ص۷۲.


پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «کیف استعدادی»، تاریخ بازیابی۱۳۹۶/۴/۷.    


رده‌های این صفحه : اصطلاحات فلسفی | اصطلاحات کلامی | اصطلاحات منطقی
جعبه ابزار